Paul en de monumenten: Willem II in Tilburg en Den Haag
In de serie ‘Paul en de monumenten’ neemt Paul Rem, conservator van Paleis het Loo, ons mee naar koninklijke monumenten. Vandaag: monumenten in Tilburg en Den Haag die koning Willem II eren.
Tilburg was ooit een textielstad. Wat is er ‘koninklijk’ aan Tilburg? De stad heeft een Koninklijk Paleis, een gedenknaald én een standbeeld van een vroegere koning.
Eind 19e eeuw waren er in Tilburg meer dan honderd wollenstoffenfabrieken. De stad werd de ‘Wolstad’ genoemd. In de jaren ’60 van de vorige eeuw is deze textielindustrie verdwenen. Koning Willem II liet hier een residentie, een buitenverblijf, bouwen. Hij hield van de stad. "Hier adem ik vrij en voel ik mij gelukkig”, zou hij hebben opgemerkt.
In 1847 legde hij de eerste steen van zijn residentie, maar het heeft hem geen woongenot gegeven. Nog voor het af was overleed de koning. Ter herinnering staat er een standbeeld op de Heuvel. Oorspronkelijk werd het geplaatst in Den Haag, maar na dat het in de jaren ’20 van de vorige eeuw moest wijken voor een weg, heeft Tilburg het gekocht voor 1000 gulden. Koningin Wilhelmina onthulde het in 1924.
Ook is er een ‘gedenknaald’. In 1874 werd die neergezet, maar deze moest in 1968 wijken voor een nieuwe rondweg. De Naald werd gedemonteerd, maar kon – door de slechte staat van de stenen – niet meer worden opgebouwd. Tilburg heeft in 1987 een nieuwe gedenknaald neergezet, strakker en moderner, die is ontworpen door Ton Buijnster. Het portretmedaillon is origineel uit 1874.
Tilburg nam het beeld van Willem II van Den Haag over, maar hoe moest Den Haag nu Willem II gaan eren? Er ontstond verdeeldheid onder de bestuurders en kunstelite, maar het college van Burgemeester en Wethouders besloten een eerder gemaakt ruiterstandbeeld, dat in Luxemburg staat, te kopiëren. De koningin – eigenaar van het origineel – had er geen problemen mee. De makers zijn Antonin Merciē en Victor Peter.
U bent vast weleens op het Binnenhof geweest, hebt de Haringkraam gezien, maar ook het ruiterstandbeeld? Willem II heeft het kortst geregeerd van alle koningen van Nederland. Wat hij tijdens die negen jaar meemaakte hakte er wel in. In 1848 kwam er de herziening van de Grondwet. Niet langer maakte de koning de dienst uit, maar zijn de ministers verantwoordelijk voor het beleid. Een ommekeer in onze parlementaire geschiedenis!
De prijsvraag bij de vorige aflevering van ‘Paul & de monumenten’ was deze:
Na de Tweede Oorlog kreeg prins Bernhard de functie van Inspecteur-Generaal van de krijgsmacht. Een soort van ‘ombudsman’. In april 1945 werd het hoofdkwartier van de Inspecteur-Generaal gevestigd op een landgoed in Hilversum. Het is nu nog regelmatig in het nieuws. Afgelopen oktober vond hier het overleg plaats over een coalitieakkoord door VVD, D66, CDA en ChristenUnie. Wat is de naam van dit landgoed?
Het antwoord is: De Zwaluwenberg. Onder de vele inzenders met het goede antwoord is dit keer Martin Hendriks uit Amsterdam de winnaar van het boek.
De vraag bij deze aflevering is: Willem II en Anna Paulowna kregen vijf kinderen: Willem, Alexander, Hendrik, Ernst Casimir en Sophie. Wat is de bijnaam voor zoon Hendrik?
Stuur uw antwoord uiterlijk donderdag 25 november naar blauwbloed@eo.nl.
Beeld: Wikimedia Commons
