Welke koninklijke on­der­schei­din­gen zijn er in Nederland?

We beginnen natuurlijk met de hamvraag: wat is een koninklijke onderscheiding eigenlijk? Een koninklijke onderscheiding is een blijk van waardering voor mensen die zich op een bijzondere manier hebben ingezet voor de samenleving. Denk bijvoorbeeld aan mensen die veel vrijwilligerswerk doen of een militair die bijzonder dapper is geweest. Deze onderscheidingen worden koninklijk genoemd omdat ze uit naam van de koning worden uitgereikt, vaak in de week voor Koningsdag. Binnen de onderscheidingen zijn verschillende gradaties. Onder deze onderscheidingen vallen ook de ridderorden, deze hebben een bijzondere positie in de lijst. We hebben de belangrijkste zes onderscheidingen hieronder voor je op een rij gezet.

#1 Militaire Willems-Orde

De Militaire Willems-Orde is de hoogste en tevens oudste onderscheiding van het Koninkrijk der Nederlanden. In april 1815 is deze onderscheiding in het leven geroepen na de slag bij Waterloo waar Napoleon Bonaparte het onderspit delfde. Deze ridderorde kent vier klassen: Ridder Grootkruis (de hoogste klasse), Commandeur (prins Bernhard heeft deze gekregen), Ridder 3de klasse en Ridder 4e klasse en wordt alleen uitgedeeld aan militairen. Koning Willem-Alexander is grootmeester van alle orden, omdat de onderscheidingen uit zijn naam worden uitgereikt. Je kunt aanspraak maken op op de Militaire Willems-Orde als zij zich "in de strijd hebben onderscheiden door het bedrijven van uitstekende daden van moed, beleid en trouw", zo valt te lezen op de website van de Kanselrij.

Lees verder onder de foto's.

#2 Orde van de Nederlandse Leeuw

De Orde van de Nederlandse Leeuw is de oudste en hoogste civiele ridderorde in Nederland. Dat betekent dat je als burger deze onderscheiding kunt krijgen als je je hebt ingezet voor de samenleving. De ridderorde is net wat later ingesteld door koning Willem I in 1815 dan de Militaire Willems-Orde. Binnen deze ridderorde vallen drie graden: Ridder Grootkruis, Commandeur en Ridder. Prinses Amalia werd op haar achttiende verjaardag benoemd tot Ridder Grootkruis in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Lees verder onder de foto's.

#3 Orde van Oranje-Nassau

Sinds 4 april 1892 kennen we in het Koninkrijk der Nederlanden de Orde van Oranje-Nassau. Deze ridderorde kent maar liefst zes graden (van hoog naar laag): Ridder Grootkruis, Grootofficier, Commandeur, Officier, Ridder en Lid. Net als bij de vorige ridderorde, kun je aanspraak maken op een lintje door van bijzondere betekenis te zijn in de samenleving. Denk aan topatleten of vrijwilligers. De meeste mensen die rond Koningsdag een lintje krijgen worden benoemd tot Lid van de Orde van Oranje-Nassau.

Lees verder onder de foto's.

#4 Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon

De Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon krijg je niet zomaar. Deze is alleen voor mensen die dappere daden hebben verricht buiten een oorlogssituatie of terrorisme. "De onderscheiding wordt verleend aan hen die een menslievende daad hebben verricht die de kenmerken draagt van moed, beleid en zelfopoffering. Er bestaat een bronzen, zilveren en gouden uitvoering", zo schrijft de Kanselarij. Zo'n menslievende daad is vaak een levensreddende actie waar moed, daadkrachtig optreden en zelfopoffering bij gepaard ging. Zo kregen vier personen die heldhaftig hebben gehandeld tijdens het steekincident op de Erasmusbrug in februari 2025 deze heldenonderscheiding. De erepenning kennen we in ons koninkrijk sinds 1822, de koning heeft deze onderscheiding niet.

Lees verder onder de foto.

#5 Huisorde van de Gouden Leeuw van Nassau

Leuk om te weten: de Huisorde van de Gouden Leeuw van Nassau is een gezamenlijke Orde van de Nederlandse koning én de groothertog van Luxemburg. De orde kent maar één klasse: die van Ridder. In 1984 sloten toenmalig koningin Beatrix en de groothertog van Luxemburg een overeenkomst dat Ale prinsessen, dochters van de hoofden van een van beide takken, de graad van Ridder kunnen krijgen als ze meerderjarig worden. De onderscheiding kan ook worden toegekend aan personen met de titel Excellentie, als zij een opmerkelijke internationale reputatie hebben opgebouwd. Dit geldt bijvoorbeeld voor ambassadeurs, aartsbisschoppen en ministers van Staat.

• Dit is de geschiedenis van de Huisorde van den Gouden Leeuw van Nassau

  Klik hier

#6 Huisorde van Oranje

De tweede Huisorde van onze koninklijke familie is de Huisorde van Oranje. Deze Huisorde is ingesteld door koningin Wilhelmina op 19 maart 1905, koningin Juliana moderniseerde de statuten in 1969. Deze onderscheiding is voor Nederlanders die zich "jegens Ons of Ons Huis bijzondere verdiensten hebben verworven", zo valt te lezen op de website van het Koninklijk Huis. Deze Huisorde heeft vier graden: Grootkruis, Groot Erekruis, Erekruis en het Ridderkruis.

Lees verder onder de foto.

Zoals gezegd zijn er zo'n 100 onderscheidingen in Nederland. Het hele overzicht van onderscheidingen vind je hier.

Beeld: Kanselarij / RVD Anton Corbijn