Spaanse media: Juan Carlos zit in Portugal

De verhuizing is niet officieel bevestigd. Burgemeester Carlos Carreiras van Cascais, waar Estoril onder valt, heeft gezegd dat de Spaanse koning altijd welkom is, maar hij zei niet of hij daar al was aangekomen. Volgens Portugese media is Juan Carlos onmiddellijk na zijn aankondiging te vertrekken uit Spanje naar Estoril gereisd. Andere media schrijven echter weer dat de koning Portugal alweer heeft verlaten en zich in de Dominicaanse Republiek bevindt.

De Spaanse krant La Vanguardia meldt dat de koning verder weg is. Hij zou Madrid zondag al hebben verlaten en na een nachtje te hebben doorgebracht in Galicië via Portugal naar de Dominicaanse Republiek zijn gevlogen. Het zou niet voor het eerst zijn dat Juan Carlos zich even terugtrekt in een luxeoord in La Romana in het oosten van het Caribische land. Hij zou daar nu enkele weken willen blijven voor hij besluit waar te gaan wonen.

Regering is positief

Gisteren maakte het Spaanse hof bekend dat koning Juan Carlos uit Spanje vertrekt, om zijn zoon koning Felipe meer rust te geven. De Spaanse regering heeft positief gereageerd op dit besluit. Moncloa, het kantoor van premier Pedro Sánchez, liet weten dat het besluit een versterking betekende voor de monarchie en ervoor zorgde dat het werk van koning Felipe niet werd belemmerd.

Het schandaal rond de in 2014 afgetreden koning - die toen koning als eretitel kreeg - Juan Carlos had de afgelopen maanden afgeleid van de activiteiten van Felipe, die zijn positie en imago aangetast zag worden door de dagelijkse stroom berichten en onthullingen over de financiële handel en wandel van zijn vader. Regeringspartij Podemos wilde een einde aan de onschendbaarheid van de koning-emeritus en dacht meteen ook de monarchie zelf ter discussie te kunnen stellen.

In dat klimaat moest er wel een besluit worden genomen en Felipe kan opgelucht zijn dat zijn vader de eer aan zichzelf heeft gelaten, al of niet een handje geholpen door druk uit de familie of van de regering. Felipe is daarmee echter nog niet van de problemen af want zowel in Zwitserland als Spanje blijft het gerechtelijk onderzoek doorlopen naar geheime bankrekeningen, dubieuze transacties, belastingontduiking en mogelijke omkoping. De advocaat van Juan Carlos heeft maandag al gezegd dat de koning-emeritus vanzelfsprekend beschikbaar blijft voor justitie.

Klap

Felipe is wat dat betreft niet te benijden. Hij heeft voor zichzelf zorgvuldig een imago opgebouwd als koorknaap, maar met zwager Iñaki in de gevangenis voor onder meer meervoudige fraude, zus prinses Cristina ternauwernood vrijgesproken van medeplichtigheid daaraan, en nu een vader die alles behalve onkreukbaar was, lijkt alle moeite vergeefs.

De Spaanse monarchie, in 1975 na de door van dictator Francisco Franco hersteld onder Juan Carlos, was al nooit zo stevig verankerd, en de vraag is of het koningshuis deze klap te boven kan komen en of het zoals de regering zegt, inderdaad een "versterking" betekent.

Wat moet er gebeuren met de titel?

Koning Felipe moet na het vertrek van zijn vader Juan Carlos nadenken over diens titel. Juan Carlos is bij zijn aftreden in 2014 namelijk zijn koningstitel niet kwijtgeraakt. Het Spaanse parlement besloot hem te belonen voor zijn enorme verdiensten voor Spanje en hem de eretitel van koning te geven. Vraag is of dat besluit kan of moet worden teruggedraaid en of het parlement daarbij een rol moet spelen.

Juan Carlos (82) is dus geen ex-koning, al gebruiken Spaanse media gemakshalve 'koning-emeritus' om onderscheid te maken met opvolger koning Felipe. De Spaanse regeling is anders dan die in Nederland, waar koningin Beatrix na het ondertekenen van de akte van abdicatie weer prinses Beatrix werd. Ze volgde het voorbeeld en precedent dat haar grootmoeder koningin Wilhelmina in 1948 had geschapen en dat in 1980 door koningin Juliana was overgenomen.

Op die manier is er geen verwarring over wie de koning(in) is. Maar Spanje is niet de enige die de terugtredende koning zijn titel liet behouden. België deed in 2013 hetzelfde met koning Albert II, met als gevolgd dat er opeens ook drie koninginnen waren: koningin-weduwe Fabiola, de net gepensioneerde koningin Paola en de nieuwe koningin Mathilde. Japan loste het vorig jaar op door de afgetreden keizer Akihito voortaan keizer-emeritus te noemen.

Of Felipe zijn vader de koningstitel afpakt, is op dit moment niet duidelijk. Bij zijn zus Cristina en zwager Iñaki heeft hij wel de hertogentitel afgenomen, maar dat kon zonder tussenkomst van het parlement. Een debat in de Cortes over de monarchie en het nut daarvan willen de koning en premier Pedro Sánchez voorkomen.

Bron: ANP