Van prinses naar koningin: Beatrix 40 jaar geleden ingehuldigd
Veertig jaar geleden, op 30 april 1980, werd Beatrix ingehuldigd als Koningin der Nederlanden in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Haar koningschap begon in een onrustige periode. Reinildis van Ditzhuyzen vertelt in Blauw Bloed over de aanloop naar het historische moment en alles wat volgde.
Op 31 januari 1980, de verjaardag van Beatrix, kondigt koningin Juliana vanuit Paleis Soestdijk haar afstand van de troon aan. Juliana: "Mijn opvolgster, onze dochter Beatrix, is tot het overnemen daarvan goed voorbereid". En dit is ze ook. Als troonopvolgster heeft zij veel werkbezoeken afgelegd en maatschappelijke stages gelopen. Ook is ze al vanaf haar 18e lid van de Raad van State.
Op 29 april 1980 houdt Juliana haar afscheidsrede: "Mijn allergrootste wens is dat onze dochter Beatrix evenveel warmte en steun zal mogen ondervinden in haar regeringsperiode, als ik in de mijne". In een interview op 23 april 1980 spreekt Beatrix over deze steun: "Wat mij enorm veel gedaan heeft, is de echte hartelijkheid die je aan alle kanten ervaart. Ik krijg erg veel brieven, erg veel tekenen van medeleven, van steun. Dat doet je echt iets. Dat doet je goed. Daar ben ik erg dankbaar voor. Maar wij zullen pas met elkaar in zee gaan op 30 april. Dan wordt het pas echt serieus."
De abdicatie
In de ochtend van 30 april 1980 wordt de akte van abdicatie ondertekend. Beatrix is koningin. Hierna tonen Juliana en Beatrix zich aan het Nederlandse volk op het balkon van het Koninklijk Paleis in Amsterdam. Juliana, inmiddels prinses, houdt hier nog een korte toespraak. Deze wordt enigszins verstoord door rookbommen en roepende demonstranten.
De inhuldiging
's Middags is het zover; de inhuldiging van Beatrix in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Binnen legt Beatrix haar eed af: "Zo waarlijk helpe mij, God almachtig".
Lees verder onder de foto's.
De beelden van de inhuldiging van Beatrix nog eens terug zien? Dat kan via deze link!
Onrust
De vrolijke dag die het moet worden, verandert in chaos. Het broeide al maanden in Amsterdam. Er is woningnood – ‘geen woning, geen kroning’ -, groeiende werkloosheid en onvrede onder jongeren. Het zijn, zeker ook voor het gezag, onrustige jaren. Onlangs vertelde oud-premier Van Agt nog dat hij er van overtuigd is “dat het kabinet al het redelijke had gedaan om het zover niet te laten komen.” Het scheelde niet veel of de onruststokers hadden tot voor de Nieuwe Kerk gestaan.
Beatrix zou het anders gaan doen dan Juliana. Een van de opvallende veranderingen is de reorganisatie van de hofhouding. Diende je onder Juliana nog je hele leven aan het hof, nu trekt Beatrix ‘professionals’ aan. Die moeten na zo’n vier jaar weer plaatsmaken voor nieuwe, frisse medewerkers. Een verandering die zij overigens al vanaf 1973 verkende. Ook wordt de ‘uitstraling’ van het staatshoofd met Beatrix meer majesteitelijk, maar daardoor komt er ook meer afstand tot de omgeving en de bevolking.
Lees verder onder de foto's.
Kennismaking
In de maanden na de inhuldiging maken Beatrix en Claus een kennismakingstour door de provincies.
Beatrix wordt in haar beginjaren wel gewaardeerd, maar het ontbreekt haar aan genegenheid in het land. Ze is ook minder zichtbaar en dat komt ook door het in de jaren ’80 wegvallen van het beroemde Polygoonjournaal. Dat volgde de koninklijke familie altijd trouw.
Lees verder onder de foto's.
Op televisie is de koningin nauwelijks meer te zien; er is daarvoor ook weinig belangstelling. Maar, heeft Beatrix al eerder gezegd, ze is er niet uit om ‘populair’ te zijn: “Weet u, ik heb een beetje een hekel aan het woord “populariteit”. Het heeft iets vluchtigs, iets oppervlakkigs ook, iets zeer tijdelijks. Ik geloof dat je in het werk waar wij voor staan die tijdelijkheid en die oppervlakkigheid juist inderdaad niet moet zoeken. Als het ons lukt om in de loop der jaren genegenheid te winnen, en vertrouwen, dan zijn dat eigenlijk de fundamenten waarop ook een monarchie rust. Misschien dan een beetje ten koste van populariteit op sommige punten.”
Ze ging niet voor populariteit, maar werd uiteindelijk toch geliefd. Na de abdicatie in 2013 staat Beatrix op hetzelfde balkon als 33 jaar geleden. Dit keer met haar zoon, Willem-Alexander. Weer is er veel lawaai vanuit de menigte. Dit keer niet om te verstoren, maar om de net afgetreden koningin te bedanken.
Foto's: ANP
