Wilhelmina van Pruisen: de eerste koningin uit de Oranje-Nassau-dynastie

Wilhelmina werd in 1774 geboren aan het Pruisische hof, als dochter van prins Frederik Willem, die in 1786 koning van Pruisen werd. Toen ze nog maar veertien was, besloten haar ouders dat de Nederlandse erfprins Willem haar toekomstige man zou worden. De bruiloft vond een paar jaar later plaats, in 1791, toen Wilhelmina nog maar zestien jaar oud was. Het betekende een afscheid van Berlijn, van haar oude vertrouwde omgeving en een nieuw leven in haar nieuwe vaderland. En dat was wennen. Haar man was vaak van huis, haar schoonmoeder was nogal bemoeizuchtig en ook het hofleven in Den Haag was minder uitbundig dan ze gewend was. Op het Oude Hof (het huidige Paleis Noordeinde) werd hun eerste kind geboren. Een zoon: Willem.

Lees verder onder het portret van Wilhelmina.

Vluchten naar Pruisen

In 1795 vielen Franse troepen Nederland binnen en moesten de Oranjes het land verlaten. Voor Mimi (haar bijnaam in de familie) brak een onzekere tijd aan. Een deel van haar ballingschap bracht ze door in Berlijn. Daar kreeg ze nog drie kinderen: Frederik, Pauline en Marianne. Mimi hield van de Pruisische hoofdstad. Haar familie woonde er en ze genoot van het hofleven. Gala's, ontvangsten op het paleis, concerten en als jaarlijks hoogtepunt verkleedpartijen bij het carnaval: Mimi kon er geen genoeg van krijgen. Tijdgenoten prezen haar schoonheid en mensen die haar ontmoetten waren lovend over haar gesprekskunst. Ze stelde mensen op hun gemak, maar als het gesprek over politiek ging, dan viel ze stil. Dat interesseerde haar niet.

Groot verlies

Toch werd ook haar leven bepaald door de politiek. In 1806 trokken Franse troepen op richting Berlijn en moest Mimi met haar man en drie kinderen (na Willem waren Frederik en Pauline geboren) de Pruisische hoofdstad verlaten. Onderweg werd haar dochter Pauline ziek. Zo ernstig dat het zesjarige meisje overleed. Volgens haar echtgenoot hield Mimi zich sterk, maar zelf schreef ze dat ze niet kon stoppen met huilen.

Lees verder onder het portret van Wilhelmina's echtgenoot.

Geen gedroomde koningin

Niemand zou in 1806 kunnen denken dat de Oranjes ooit weer terug zouden keren naar de Nederlanden, maar het leven zit vol verrassingen. In 1813 werd Willem Frederik gevraagd om soeverein vorst van de Nederlanden te worden. Twee jaar later werd hij zelfs koning van het huidige Nederland en België. De rol als koningin lag Wilhelmina niet echt. Waar ze in Pruisen genoot van het hofleven, trok ze zich in Nederland het liefste terug. Voelde ze zich hier niet echt thuis? Of was het haar gezondheid? Tussen 1820 en 1828 vermagerde Mimi, ze ging van 51 naar 46 kilo. Vooral in de Zuidelijke Nederlanden ontstond kritiek op het afwezige hofleven. En ook Mimi kreeg het te verduren: er werd spottend gesproken over haar kleding, die veel te ouderwets en eenvoudig zou zijn.

Lees verder onder het portret van Wilhelmina met haar dochter Marianne.

Thuis bij het gezin

Mimi concentreerde zich op haar gezin. Waar er veel spanningen waren tussen koning Willem en de Prins van Oranje, was Mimi de vrouw bij wie iedereen zijn beklag kwam doen. Haar schoondochter Anna Paulowna noemde haar zelfs een engel. Naast haar gezin besteedde Mimi tijd aan haar hobby's. In 1806 was ze begonnen met schilderlessen en ze bleek talentvol. In 1810 schilderde ze haar jongste dochter, Marianne, als baby in de wieg. Ook zette ze zich in voor goede doelen. Van een tentoonstelling van haar schilderijen ging de opbrengst naar gewonde soldaten. Met politiek bemoeide ze zich nog steeds niet. Wel dronk ze elke dag om vier uur 's middags een kopje thee met haar man. Voor hem was dat het hét moment om even tot rust te komen.

Lees meer onder het portret.

De laatste jaren van haar leven ging haar gezondheid hard achteruit. Ze stierf in 1837, op 62-jarige leeftijd. Na haar overlijden werd er lovend over haar gesproken als Wilhelmina de Weldadige. Haar liefde voor schilderen erfde haar achterkleindochter koningin Wilhelmina.

Tekst: Simone Lamain / Beeld: Koninklijke Verzamelingen, Den Haag