De historische kerst­toe­spra­ken van koningin Wilhelmina

De koninklijke familie wenst de bevolking jaarlijks een fijne kerst met de kersttoespraak. Ook wordt deze toespraak gehouden om in moeilijke tijden een hart onder de riem te steken, zoals tijdens de Eerste Wereldoorlog in 1914. Koningin Wilhelmina stuurde haar onderdanen een kerstgroet. Deze toespraak was echter niet te horen of te zien, zoals tegenwoordig. De gedrukte toespraak was voor 2,5 cent te koop in de boekhandel.

Lees verder onder de foto.

Eerste radiotoespraak

‘Een verheffende zin van eenheid en saamhorigheid treedt ons tegemoet, onderlinge waardering en samenwerking op velerlei gebied valt waar te nemen, naarmate de nooddruft stijgt wordt de liefde overvloediger. Krachtig doet de behoefte tot nadenken, tot gebed zich gevoelen; er wordt veel, er wordt vurig gebeden.’ Koningin Wilhelmina begon in 1931 met het houden van kersttoespraaken via de radio. Weken van tevoren was de opwinding groot: de stem van de koningin zou via de radio te horen zijn! Niet iedereen had natuurlijk de beschikking over zo’n technisch wonder, dus men kroop gezellig bij elkaar in bijvoorbeeld kerkgebouwen. Dat het inderdaad een wonder was, bleek wel uit het feit dat de toespraak niet doorkwam in grote delen van Nederlands-Indië.

Lees verder onder de foto.

Onder de indruk

Wilhelmina was zelf ook onder de indruk van de mogelijkheden die de radio de mensheid bood: ‘Het is als scheidde ons geen afstand, als toefden wij in elkaars tegenwoordigheid. Ik zie in ons contact door den aether het beeld van een hoogeren band, door God zelf gelegd, die de geheele menschheid omvat.’ De tijden waren somber, maar ‘over de wereld, gedompeld in kommer, daalt de Kerstnacht, komt de liefde van God ons lichtend tegemoet, schenkt God Zijn heerlijke gave, Immanuel daalt af in onzen diepen nood. Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet overmocht.’

Lees verder onder de foto.

Tot allen die het moeilijk hebben

De politiek en de actualiteit komen vaak aan bod in de kersttoespraken. Wilhelmina pakte dit in 1940 op haar kenmerkende wijze aan. Ze besloot met een persoonlijk woord tot ‘allen die het moeilijk hebben en in zorgen verkeren. (…) ik denk aan de smartelijke scheiding en de zorgen over hen die weggevoerd worden; ik denk aan al dat diepe innerlijke lijden bij aangedaan onrecht, bij vertrapte vrijheid, om verwoest geluk en uitgedoofde blijdschap. Spoedt u allen zoals gij zijt, met uw lasten en zorgen naar het Kindeke in Bethlehem in ootmoed en overgave. Daar zal zich het wonder van Zijn geheimenis aan u voltrekken; daar zal allengs de nacht in uw leven veranderen in de heerlijkheid van de kerstnacht.’

Foto's: ANP/Instagram @koninklijkhuis