Deze titels van de koning kende je nog niet

De koning bezit in totaal wel 44 titels. Zo is hij naast Koning der Nederlanden Heer van Naaldwijk, Markies van Veere, Heer van het Loo, en nog veel meer. De komende weken plaatsen we in dit artikel video's met nóg meer titels van de koning! 

Benieuwd naar de eerdere uitzendingen over de titels van de koning? Klik dan hier.

Heer van Baarn

Willem-Alexander is - sinds 2013 - naast ‘Koning der Nederlanden ook ‘Heer van Baarn’. Zelf was hij inwoner van de Gemeente Baarn waar onder andere Lage Vuursche onder valt. Op Kasteel Drakensteyn groeide hij op en woonde er tot 1981.

De oudere kijkers weten dat éénmaal per jaar, tot eind van de jaren ’70 de televisiecamera’s bij Paleis Soestdijk opgesteld stonden. Dat was op de verjaardag van koningin Juliana. Die vierde haar verjaardag op het bordes van het paleis. ‘Koninginnedag’. Duizenden trokken aan de koningin en haar gezin voorbij.

Historicus Simone Lamain vertelt over de titel ‘Heer van Baarn’ en bezoekt het fraaie monument dat is opgericht ter nagedachtenis van koningin Emma.

De omgeving van Baarn is leuk om per fiets te ontdekken. Je kunt er alle kanten op. Bijvoorbeeld naar Soestdijk en Lage Vuursche!

Simone vertelt ons alles over dit bijzondere standbeeld.

Graaf van Culemborg

Baron, heer, markies én graaf. Koning Willem-Alexander is het allemaal. Historicus Simone Lamain fietst het historische centrum binnen en weet meer te vertellen over aan van de titels van de koning: ‘Graaf van Culemborg’.

In 1619 werd Jan van Riebeeck in Culemborg geboren. Hij was koopman bij de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en stichtte de Kaapkolonie wat later ‘Zuid-Afrika’ werd. In 1954 onthulde prins Bernhard in Kaapstad een standbeeld van de vrouw Van Riebeeck: Marie de la Quellerie. Een geschenk van de Nederlandse regering.

In 1952 was koningin Juliana aanwezig bij het Van Riebeeckfestival in Culemborg. Daar is een Polygoonfilm van gemaakt. Culemborg is trots op Jan van Riebeeck! Burgemeester Hendrik van Koningsbruggen bezoekt in januari 1954 Zuid-Afrika. Hij doet dit met de KLM-superconstellation ‘Nucleon’. Boven Culemborg maakt het vliegtuig een rondje, zodat de bevolking naar de burgemeester kan zwaaien. Kom daar nu eens om.

De warme banden tussen Nederland en Zuid-Afrika worden in de jaren ’70 en ’80 koeler. In 1986 wordt Culemborg een zogenaamde ‘anti-apartheidsgemeente. Een ‘Van Riebeeckfestival’ is er al lang niet meer; van ‘vriendschap’ met Zuid-Afrika is geen sprake meer. De anti-apartheidsfilm: ‘Cry Freedom’ van Richard Attenborough gaat in Nederland in maart 1988 in première. Koningin Beatrix en prins Claus zijn daarbij. Als dat geen statement is…

Prins Willem-Alexander was – in 1994 - namens Nederland bij de inauguratie van de nieuwe president van Zuid-Afrika: Nelson Mandela. Bij het huwelijk van Willem-Alexander en Maxima in 2002 is Nelson Mandela eregast. Er is weer een vriendschappelijke band tussen Nederland en Zuid-Afrika, nu op het hoogste niveau.

Bij de herdenkingsdienst ter nagedachtenis van de oud-president – in december 2013 – is het niet de ambassadeur, een minister of de premier die daar namens Nederland naartoe gaat, het is koning Willem-Alexander zelf.

Dit keer heeft Simone het antwoord op een kijkersvraag.

Baron van Breda

Historicus Simone Lamain fietst door Oranjestad Breda en weet te vertellen waarom koning Willem-Alexander ook ‘Baron van Breda’ is. Simone staat bij het Koningin Wilhelmina Paviljoen aan het Kasteelplein. Het gebouw lijkt oud en is dat ook wel (1867), maar draagt de naam ‘Koningin Wilhelmina Paviljoen’ pas sinds 2008.

Ook bezoekt Simone het prachtige Begijnhof aan de Catharinastraat. Een aanrader om te bezoeken!

Wanneer koningin Wilhelmina in maart 1945 het bevrijde zuiden van het land bezoekt, doet zij ook Breda aan. Vanaf het bordes van het stadhuis wuift zij naar de uitzinnige menigte. Op zondag bezoekt de koningin een kerkdienst in de Grote Kerk van Breda. De ‘Bredasche Courant’ doet er verslag van. De spelling is aangepast naar het huidige taalgebruik.

Zondag 18 Maart 1945

Kerkgang van H.M. de koningin in de Grote Kerk te Breda. Vroeger dan gewoonlijk begaven vele inwoners van Breda zich afgelopen zondagmorgen ter kerke. Vanuit alle delen van de stad zag men Oranje-getooide kerkgangers, die zich bijtijds wilden verzekeren vaneen plaats in de Grote Kerk op de Markt. Zelfs de zusters van het Diaconessenhuis werden al om kwart over 9 gezien op hun bruggetje.

Sommigen hielden rekening met de mogelijkheid dat de koningin de kerkdienst zou bijwonen, terwijl op anderen het gerucht zo'n invloed had gehad, dat zij een en ander al zeker meenden te weten.

In de kerk gekomen was er weinig bijzonders te zien. 't Beloofde een heel drukke dienst te worden en velen waren van Oranje voorzien, maar verder waren er geen speciale voortekenen. Het grote kleed, dat, altijd neer wordt gelegd bij feestelijke gebeurtenissen en de loper in het gangpad naar de Reigerstraat waren slechts enkelen opgevallen. Tegen tienen hing een merkbare spanning tussen de oude gewelven, te midden waarvan al zoveel gebeurtenissen historie geworden waren, en deze steeg ten top toen de president-kerkvoogd, Generaal Majoor Hardeman, vergezeld van een ouderling, de heer Hekelaar, zich om één minuut voor tienen door de inmiddels geopende deuren aan de Reigerstraat naar buiten begaf om koningin Wilhelmina met klein gevolg te ontvangen.

Welk een ontroering ging er door de menigte, toen onze geliefde vorstin voor de eerste maal na vijf jaar ballingschap in de gelegenheid was in bevrijd Nederland naar de kerk te gaan en statig, maar vriendelijk buigend en groetend naar haar plaats schreed: drie plaatsen waren opengehouden in de hoge kanunnikenbanken in het koor der kerk.

Onder het binnenkomen der kleine stoet had ook de predikant, Ds. A. P. Mijnarends, de kansel beklommen en vrijwel dadelijk nadat de hoge bezoekers bij de voor hen bestemde zetels waren aangekomen, werd het votum uitgesproken en hiermee was de dienst begonnen. Een korte liturgie met schuldbelijdenis en genadeverkondiging werd gevolgd, waarna een preek gehouden werd, over de woorden uit 2 Korinthe 12 : 9a „Mijn genade is U genoeg", waarin de gedachte uitgewerkt werd dat Christus niet op aarde gekomen is om ons van het kruis, maar aan het Kruis te verlossen. Met de woorden: “Ja, Uw Kruis heeft ons gegeven, Wat ons eeuwig juichen doet!” eindigde deze indrukwekkende prediking, waarnaar door alle aanwezigen met grote aandacht werd geluisterd.

Na het dankgebed zong de gemeente het 14e en 7e vers van gezang 301:

Oorlof, mijn arme schapen,

Die zijt in groten nood,

Uw herder zal niet slapen,

Al zijt gij nu verstrooid!

Tot God wilt U begeven,

Zijn heilzaam woord neemt aan,

Als vrome Christen leven;

't Zal hier haast zijn gedaan.

En het zo bekende „Mijn schild en de betrouwen zijt Gij, o God, mijn Heer!"

Vervolgens werd de zegen uitgesproken en na een ogenblik stilte maakte onze landsvrouwe aanstalten het kerkgebouw te verlaten. Langzaam wandelend boog de hoge bezoeker glimlachend naar alle kanten, terwijl de groep geëvacueerde Zeeuwen, opvallend door hun klederdracht, extra bemoedigend toegeknikt werd. Het traditionele Oranjezonnetje was inmiddels doorgebroken en toegejuicht door een wachtende menigte in de Reigerstraat stapte Hare Majesteit in de gereedstaande auto.

Een historische kerkdienst behoorde hiermede tot het verleden, die niet nagelaten heeft diepe indruk te maken en onvergetelijk zal blijven voor allen, die tegenwoordig waren.

(Bredasche Courant, 24 maart 1945)

Bent u een keer op bezoek in de grote kerk? Let dan eens op dit leuke detail!

Heer van Borculo

Zo’n 20 km van de Duitse grens ligt Borculo. Een stad in de Gelderse Achterhoek. Koning Willem-Alexander is ‘Heer van Borculo’. In 2014 brachten de koning en koningin een streekbezoek aan de Achterhoek en deden ook Borculo aan, dat ligt binnen de Gemeente Berkelland.

Historicus Simone Lamain fietst langs watermolen De Stenen Tafel en drinkt daar een biertje met de naam ‘Sufferd’. Wat heeft de koning daarmee te maken? Simone geeft het antwoord. Ook vertelt zij over de tornado die Borculo in 1925 trof. Er zijn beelden hoe verwoestend dat was. Koningin Wilhelmina is ter plekke.

Misschien wat onbekend in de rij van Nederlandse musea is het Brandweermuseum in Borculo. Voorzitter Herman Kistenmaker en zijn team van vrijwilligers runnen daar een parel van een museum. Heel veel van wat met de brandweer te maken heeft is daar te zien. De goed onderhouden collectie haalt het kind in ons naar boven.

In 2016 zijn prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven even vrijwilliger bij de actie NLdoet. Voor zover de prinses en de professor weleens een poetsdoek in hun handen hebben gehad; in het Brandweermuseum poetsen ze aan historische brandweerwagens.

Simone geeft ook nog een leuke tip voor in de vakantie!

Heer van Sint Maartensdijk

Willem-Alexander is Koning der Nederlanden én ‘Heer van Sint Maartensdijk’. Het Zeeuwse dorp telt ruim 3000 inwoners en valt onder de Gemeente Tholen. In het oude raadhuis van Sint Maartensdijk gaat historicus Simone Lamain op zoek naar de sporen van de Oranjes.

Van die sporen is helaas maar weinig over, maar de Oranjekamer in het oude raadhuis heeft toch nog iets. En niet te vergeten: het leuke souvenirwinkeltje ernaast. Raadpleeg internet voor de openingstijden.

Koningin Beatrix vierde in 1996 haar verjaardag ‘Koninginnedag’ in Bergen op Zoom en Sint Maartensdijk. Wanneer de beelden terugzien valt de mode van de jaren ’90 op én hoe traag zo’n koninginnedag uit die tijd verliep. Wel vonden we een leuk moment waar prins Willem-Alexander en prins Maurits meedoen met de jeugdbrandweer.

Simone neemt je ook nog mee naar de Oranjekamer in het voormalige raadhuis!

Baron van de stad Grave

Koning Willem-Alexander is ook ‘baron’. Onder andere van Grave. Deze Brabantse vestingstad ligt aan de provinciegrens met Gelderland, schuin onder Nijmegen. Grave was een zogenaamde ‘garnizoensstad’, dat wil zeggen ‘van militair belang’.

Zo is er de Generaal De Bons Kazerne. Er zijn nogal wat legeronderdelen die hier hun thuisbasis hadden. Zoals de infanterie, aan- en afvoertroepen, artillerie en een dependance van de militaire rijschool Venlo. Heel wat dienstplichtige militairen haalden hier eind jaren ’70, begin jaren ’80 hun rijbewijs voor de 3- en 4-tonners. Dat zijn forse vrachtwagens van het merk DAF die speciaal voor het Nederlandse leger werden gemaakt.

Eind jaren ’90 heeft Defensie het kazerneterrein verlaten. Nu is er een Asielzoekerscentrum en een bedrijvenpark. In 1953 en in 1958 heeft koningin Juliana de Generaal De Bons Kazerne bezocht en daar zijn beelden van. Let u op ‘Kees de bok!”. In 2015 was koning Willem-Alexander in het dorpje Gassel dat bij de gemeente Grave hoort. Hij bezocht hier een project om het dorp leefbaar te houden. Een project van het Oranjefonds. Historicus Simone Lamain pakt haar fiets en gaat naar Grave.

De koning heeft waarschijnlijk nooit in 3- of 4-tonner gereden, maar was wel in Militaire Dienst. Op de site van het Koninklijk Huis lezen we:

De Koning vervulde zijn dienstplicht bij de Koninklijke Marine van augustus 1985 tot januari 1987. Hij volgde een opleiding aan het Koninklijk Instituut voor de Marine in Den Helder, en diende vervolgens aan boord van de fregatten Hr Ms Tromp en Hr Ms Abraham Crijnssen. In 1988 voer hij nog mee als wachtofficier aan boord van de Hr Ms Van Kinsbergen voor een herhalingsoefening.

Heer van Geertruidenberg

Een heel bijzondere titel van de koning is ‘Heer van Geertruidenberg’. Een plaats in Noord-Brabant aan de rivier de Donge, grofweg tussen Breda en Dordrecht in. Historicus Simone Lamain weet veel van het ontstaan van de naam ‘Heer van Geertruidenberg’ en ook wat de huidige koning daar mee te maken heeft.

Geertruidenberg heeft een prachtig marktplein. Wat bezoekers opvalt is het zicht, - vanuit het historisch centrum - op de Amercentrale. Pontificaal bepaalt die de skyline van Geertruidenberg. Het is een van de oudste kolencentrales in Nederland. Velen zien de centrale liever nog vandaag dan morgen verdwijnen. Voor 2025 moet de centrale op andere brandstoffen zijn overgegaan of de centrale wordt gesloten.

Wat maakt de titel ‘Heer van Geertruidenberg’ nu zo bijzonder? Bij de 15 titels die we in de rubriek ‘De onbekende titels van de koning’ hebben besproken is er één plaats waar – officieel – nog nooit iemand van het Koninklijk Huis een bezoek heeft gebracht: Geertruidenberg. En dat voor een plaats waar de koning notabene ‘heer; van is. We benaderden de gemeente Geertruidenberg die in de archieven dook.

Prins Bernhard bezocht in 1953 Raamsdonksveer dat toen noodgebied was door de watersnood. Raamsdonksveer is sinds 1997 een kern van Geertruidenberg en was dat in 1953 niet. Ook in het gemeentearchief is geen koninklijk bezoek aan Geertruidenberg te vinden. Weet jij het?

In bovenstaande video beantwoordt Simone nog een leuke kijkersvraag voor je!