Koning opent expositie over Gouden Koets
Koning Willem-Alexander opent vandaag een expositie over de Gouden Koets in het Amsterdam Museum. Het koninklijke rijtuig is weer te zien na een langdurige restauratie en staat tot en met 27 februari in een glazen ruimte op de binnenplaats van het museum.
In de zes omringende zalen komt de geschiedenis van de Gouden Koets voorbij, maar gaan de makers ook uitgebreid in op de maatschappelijke discussie die is ontstaan over het 'koloniale' paneel op de zijkant. Zo'n 25 mensen met diverse expertise en achtergrond hebben meegedacht over de tentoonstelling.
Het rijtuig was in 1898 een geschenk van de Amsterdammers aan koningin Wilhelmina. Nu keert de Gouden Koets terug naar de plek waar hij vandaan komt, aldus museumdirecteur Judikje Kiers. Waar nu het museum zit, was vroeger het Burgerweeshuis. De weesmeisjes borduurden destijds mee aan de kussens van de koets.
De Gouden Koets reed voor het eerst bij het huwelijk van Wilhelmina en heeft daarna dienst gedaan bij diverse koninklijke gelegenheden, zoals een inhuldiging, huwelijken, dopen en traditiegetrouw op Prinsjesdag.
Omstreden
Een tentoonstelling maken over de veelbesproken Gouden Koets was best een spannende opgave, erkent artistiek directeur Margriet Schavemaker. Vlak voordat koning Willem-Alexander toestemming gaf voor de bruikleen, kwam het museum in 2019 in opspraak vanwege het besluit de term Gouden Eeuw niet meer te gebruiken, aangezien dit de lading van de zeventiende eeuw niet voldoende zou dekken. "We schrokken van de reacties, juist omdat we het gesprek erover heel erg wilden verbreden." Daarom liet het museum bij deze expositie 25 mensen met verschillende achtergronden meedenken, om alle kanten van de Gouden Koets te belichten. Zo waren er onder meer historici, de voorzitter van de Koninklijke bond Oranjevereniging, diverse experts op het gebied van het koloniale verleden en een republikein bij betrokken.
Hoewel de koets in het verleden doelwit was van onder meer rookbommen (1966), een verfbom (2002) en een waxinelichthouder (2010) is hij tegenwoordig onderwerp van een discussie. Dit komt door het paneel Hulde der Koloniën, geschilderd door Nicolaas van der Waay. Volgens het museum beschouwt een groeiend aantal mensen het rijtuig als beladen erfgoed. De diverse meningen - van zowel critici als liefhebbers - zijn al direct in de eerste zaal te vinden. De expositie gaat verder in op de relatie tussen de Oranjes en de koloniale wereld en ook op de vraag in hoeverre de makers van de koets de omstreden beeltenis baseerden op de in 1883 drukbezochte koloniale wereldtentoonstelling op het Museumplein. Aan het eind van de expositie is een aparte ruimte waar mensen met elkaar in gesprek kunnen over de toekomst van de Gouden Koets.
Afgelopen zaterdag was Paul Rem, conservator van Paleis het Loo, te gast in onze uitzending om te vertellen over deze bijzondere expositie!
Kwartje
De koets volgde vanuit het idee om namens de stad een cadeau te geven voor de inhuldiging van de nieuwe koningin. Met een huis-aan-huiscampagne werd gevraagd een kwartje te doneren. Hoeveel die actie uiteindelijk heeft opgebracht, is niet bekend. Het rijtuig kostte vermoedelijk 70.000 gulden. Uiteindelijk nam Wilhelmina hem in 1901 pas in gebruik bij haar huwelijk, vermoedelijk omdat haar moeder voor de inhuldiging al een andere koets had besteld. Sindsdien deed hij dienst bij een inhuldiging, huwelijken en doopfeesten van de Oranjes en sinds 1903 op Prinsjesdag.
In het museum zijn verder honderden cultuurhistorische objecten, schilderijen, Oranjesnuisterijen, kledingstukken, spotprenten, foto's en filmpjes te zien die de geschiedenis van de Gouden Koets belichten. Ook hebben zestien hedendaagse kunstenaars speciaal voor de expositie een kunstwerk gemaakt, onder wie Erwin Olaf, Naomie Pieter en Nelson Carrilho.
Documentaire
De NOS-documentaire over de restauratie van de Gouden Koets heeft woensdagavong op NPO 2 zo'n 318.000 kijkers getrokken. Dat meldt Stichting KijkOnderzoek.
Een cameraploeg keek sinds 2016 vijf jaar lang over de schouder van restauratoren en personeel van het Staldepartement mee hoe specialisten diverse onderdelen restaureerden, renoveerden of reconstrueerden, naar gelang wat nodig was. Kijkers zagen onder meer dat er sprake was van houtrot, scheuren in de zijpanelen, kapot leerwerk, roestvorming en kieren tussen banden en wielen.
Bron: ANP
