Liveblog: Koningspaar op streekbezoek in Zuidoost-Fryslân

Liveblog gesloten, nu nagenieten

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima brengen donderdag een streekbezoek aan Zuidoost-Fryslân. Het is voor het eerst in bijna een jaar dat weer zo'n bezoek, waarbij om beurten in elk van de twaalf provincies een regio of thema centraal staat, wordt afgelegd. In de regel zijn er twee streekbezoeken per jaar maar in het voorjaar kon daar vanwege de coronacrisis geen sprake van zijn.

De coronaregels spelen ook een rol bij de visite aan de gemeenten Ooststellingwerf, Opsterland en Smallingerland. De provincie Friesland, die als gastheer optreedt, heeft wel de onderwerpen van het koninklijk bezoek bekendgemaakt, maar niet de plaatsen waar Willem-Alexander en Máxima zullen uitstappen. Dit om drukte op die plekken te voorkomen. Anders zou het handhaven van de regel om anderhalve meter afstand te houden ook moeilijk zijn uit te voeren.

Hoofdonderwerp van het bezoek is de toekomst van de regio Zuidoost-Fryslân, met aandacht voor duurzaamheid, de landbouwsector en de Fryske taal en cultuur. Dat komt tot uiting in het bijwonen van een Friese les en het bekijken van de traditionele skûtsjes.

Video: Koningpaar komt aan

Máxima krijgt bloemen

Het koningspaar begint het streekbezoek vandaag in de gemeente Ooststellingwerf bij ECOstyle en het EcoMunityPark. Daar werden zij begroet door de kamerheer in de provincie Friesland, de commissaris van de Koning provincie Friesland en de burgemeester van de gemeente Ooststellingwerf. Fleur de Vries, dochter van de directeur van ECOstyle, overhandigde Koningin Máxima een veldboeket samengesteld uit bloemen uit het EcoMunityPark.

ECOstyle

Vervolgens had het koningspaar eerst een korte ontmoeting met commissaris van de koning Arno Brok en de burgemeesters van de drie te bezoeken gemeenten, Ooststellingwerf, Opsterland en Smallingerland. Het streekbezoek, het eerste aan Friesland sinds 2016 en het eerste in een jaar tijd, staat in het teken van de toekomst van de provincie, met de nadruk op duurzaamheid, de landbouwsector en de Fryske taal en cultuur.

Op de fiets!

Met de fiets verplaatst het koningpaar zich naar het Biosintrum.

Biosintrum

Na de eerste gesprekken maakten koning en koningin een kort fietstochtje over het terrein naar het zogenoemde Biosintrum, dat mede is betaald uit geld van de Regio Deal. Dat is een overeenkomst tussen het Rijk en verschillende partijen in de regio om de welvaart en het toekomstperspectief van bedrijven en bewoners te verbeteren. In het centrum wordt onderzoek gedaan naar bodemgezondheid en duurzame innovaties, waarover het koningspaar ook kort uitleg kreeg.

Oosterwolde was de eerste stop tijdens een streekbezoek aan Zuidoost-Fryslân. Om te voorkomen dat drukte ontstaat op de plekken waar koning en koningin langsgaan, is het precieze programma van het bezoek vooraf niet bekendgemaakt. Media is gevraagd achteraf pas te berichten over de verschillende halteplaatsen.

Kaasboerderij De Deelen

Tweede stop van het bezoek: kaasboerderij De Deelen. De duurzame kaasboerderij ligt in het natuurgebied De Deelen en telt 240 koeien, die dagelijks voor zo'n 6000 liter melk zorgen. Driekwart daarvan wordt gebruikt voor de eigen kaasproductie. Het paar kreeg een uitgebreide rondleiding over het bedrijf, inclusief de stallen en het kaasmagazijn.

Willem-Alexander kon zijn vaardigheden met het snijden van de kaas tonen en kreeg hetzelfde soort kaasje aangeboden als zijn grootmoeder koningin Juliana bij een streekbezoek 44 jaar eerder. Mogelijk dat zoiets over 44 jaar bij de 'volgende volgende generatie' opnieuw kan gebeuren, zo zei hij.

Daarna had het koningspaar een openhartig gesprek met jonge agrariërs over de toekomst van hun sector in Zuidoost-Fryslân, dat ook wel ‘het andere Friesland’ wordt genoemd. De regio heeft als kenmerk gemeenschapszin (mienskip), landbouw en een rijk geschakeerd natuurlandschap.

Maar daar staan ook problemen tegenover als krimp, vergrijzing en klimaatverandering waardoor de leefbaarheid van de regio onder druk staat. Met de leden van de Agrarische Jongeren Fryslân werd onder meer daarover gesproken.

Drachten

Leerlingen van het OSG Singelland in Drachten kregen donderdagmiddag twee bijzondere, onverwachte tijdelijke klasgenoten: koning Willem-Alexander en koningin Máxima kwamen een deel van de Friese les bijwonen. Het schoolbezoek maakte deel uit van het eendaagse streekbezoek aan Zuidoost-Fryslân dat 's ochtend begon in Oosterwolde.

Het "Frysk" mag zich op de scholengemeenschap als keuzevak verheugen in een stijgende belangstelling. Het koningspaar nam kort deel aan de les, waarin de taalfamilie van het Fries als uitgangspunt diende. De verwantschap met het Engels maakte het makkelijker om de juiste antwoorden te geven op vragen over de betekenis van een woord als 'dei' - in het Engels 'day' en het Nederlands 'dag'.

Koningin Máxima wilde van de leerlingen weten wie het vak had gekozen terwijl het Fries niet de "memme" of moederstaal was. Dat bleken er een paar te zijn. Ook wilde ze weten of het een moeilijke taal is. Het antwoord was dat spreken makkelijker is dan schrijven, omdat klank en schrijfwijze niet overeenkomen.

Na de korte les in de tweede rijkstaal praatte het koningspaar uitgebreid verder over de positie van de Friese taal en hoe deze kan worden versterkt. Dat gebeurde onder leiding van commissaris van de Koning Arno Blok met vertegenwoordigers van verschillende organisaties die zich daarvoor hard maken.

Hoewel vanwege de coronamaatregelen die groepsvorming en drukte moeten voorkomen, vooraf geen details van het koninklijk bezoek bekend waren gemaakt, was de visite op de school niet geheim gebleven. De leerlingen waren dan ook massaal uitgelopen om de bezoekers te verwelkomen.

Zeilschool de Veenhoop

Het streekbezoek aan Zuidoost-Fryslân werd donderdagmiddag afgesloten in De Feanhoop in de gemeente Smallingerland. Daar kon het paar kennismaken met het traditionele Skûtsjesilen.

Dat behoort sinds deze zomer tot het Immaterieel Erfgoed van Nederland, een goede gelegenheid voor Willem-Alexander en Máxima om de kennis over dit sportieve en historische Friese visitekaartje op te frissen. Bovendien was een verjaardagsbezoek op zijn plaats want de 'Sintrale Kommisje Skûtsjesilen' bestaat dit jaar 75 jaar.

Het koningspaar maakte aan boord van het startschip 'Zevenwolden' een zonovergoten korte vaartocht langs veertien prachtig achter elkaar liggende skûtsjes, die als teken van respect tijdens het voorbijvaren de fok lieten zakken. Vanaf het Friese statenjacht Friso werd het koninklijk gezelschap met een saluutschot begroet.

Bij de afsluitende bijeenkomst van het streekbezoek kregen de jonge boeren met wie eerder op de dag gesprekken plaats hadden gevonden, nog extra aandacht. "Leuk het gesprek nog even te kunnen voorzetten", aldus de koning.

Het koningspaar vertelde in het algemeen dat het niet altijd was meegevallen om in de soms beperkte ruimte afstand te houden, zoals de coronaregels voorschrijven. "We komen hier vaak", zei koningin Máxima over Friesland, maar de hernieuwde kennismaking in het eerste streekbezoek in 'coronatijd' was goed bevallen. "Goed dat we het hebben doorgezet", vond de koning.

Foto's: ANP