Historie: zo kwam de monarchie in Servië ten einde
In de serie 'Afgeschafte Monarchieën' duiken we in de geschiedenis van landen die vroeger een koningshuis hadden. Deze week hebben we het over Servië: hoe kwam daar de monarchie ten einde?
Aan het begin van de twintigste eeuw waren bijna alle landen in Europa een koninkrijk. "Servië maakte zich los van het Ottomaanse Rijk," zo duidt koningshuisverslaggever Hans Jacobs.
Lees ook over:
Verdwenen monarchieën: zo werd de monarchie in Griekenland afgeschaft
Brute familiemoord
Eind 1800 zit koning Alexander I op de Servische troon, afkomstig uit het huis Obrenović. Deze familienaam zorgt voor spanningen in het Balkanland. "Er zijn twee families die elkaar op leven en dood, letterlijk, hebben bevochten", stelt Hans. "In 1903 worden de nog maar 26-jarige koning Alexander I en zijn vrouw Draga vermoord door het huis Karađorđević. Koning Peter I Karađorđević neemt het stokje in 1904 over.
Lees verder onder de foto.
Joegoslavië
Na het einde van de Eerste Wereldoorlog wordt op 1 december 1918 een nieuw koninkrijk gevormd: Joegoslavië. Van 1918 tot 1929 heette het het Koninkrijk der Serviërs, Kroaten en Slovenen en vanaf 1929 tot 1941 het Koninkrijk Joegoslavië.
Lees verder onder de foto.
"Dictator" Alexander I
Koning Peter maakt dit nieuwe koninkrijk niet lang mee, want hij overlijdt in 1921. Zijn zoon Alexander I (1888-1934) volgt hem op. Hans: "Koning Alexander probeerde de boel te verenigen. Al die verschillende Slavische volken met eigen wensen en eigen geschiedenis. Hij heeft zichzelf uitgeroepen tot dictator, omdat het volgens hem de enige manier was om de verschillende volken onder de duim te houden en ze te dwingen in die eenheidsstaat."
Lees verder onder de foto.
Moordaanslag
Koning Alexander krijgt vijanden, en dat leidt tot zijn dood. "Tijdens een bezoek aan Marseille, waar hij namelijk een bondgenoot in Frankrijk zocht in zijn strijd tegen Italië, wordt hij doodgeschoten. Het lichaam wordt teruggebracht naar Servië, of eigenlijk Joegoslavië, zoals het toen heette." De uitvaart is in Belgrado. Zijn elfjarige zoon, Peter II (1923-1970), komt dan op de troon.
Lees verder onder de video .
Pact met Nazi-Duitsland
Aangezien Peter nog te jong is om te regeren, neemt een neef van zijn vader, prins Paul (1893-1976), als regent de honneurs waar. Deze Paul is tegen de dictatuur en men hoopt dat hij in het koninkrijk de democratie kan herstellen. Maar onder druk van Duitsland sluit Paul in 1941 een pact met nazi-Duitsland. Dit valt niet in goede aarde bij zijn volk en na hevige opstanden wordt hij een paar dagen na het tekenen van het pact afgezet. De inmiddels 17-jarige Peter wordt meerderjarig verklaard en aanvaardt het koningschap.
Lees verder onder de foto.
Einde van de monarchie
De Duitsers zijn allesbehalve blij met deze ontwikkeling en vallen Joegoslavië binnen. Peter gaat in ballingschap in Londen, maar na de Tweede Wereldoorlog mag Peter niet terugkeren naar zijn land. Het communistische regime krijgt in het koninkrijk de macht. Zij roepen daarop in 1946 de Federale Volksrepubliek Joegoslavië uit, wat het einde van de monarchie betekent. Na de val van het communisme tussen 1989 en 1992 valt Joegoslavië uiteen. Tussen 1992 en 1999 vinden er bloederige burgeroorlogen plaats waaruit zeven nieuwe landen ontstaan: Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Kosovo (momenteel gedeeltelijk erkend), Montenegro, Noord-Macedonië, Servië en Slovenië.
Lees verder onder de foto.
"Volksvijand nummer één"
"Hij is daarna aan lagerwal geraakt," vertelt Hans over het leven van koning Peter II na de Tweede Wereldoorlog. "Hij kreeg drankproblemen en is uiteindelijk in 1970 in de Verenigde Staten overleden." Door de communistische regering wordt hij gezien als volksvijand nummer één. "En zijn zoontje, geboren in 1945 in Londen, als volksvijand nummer twee."
Lees verder onder de foto.
Kroonprins Alexander
De in 1945 geboren Alexander is en blijft de laatste kroonprins van het land. "Servië heeft duidelijk gemaakt dat het een republiek is en dat ze graag een republiek willen blijven." Maar dat weerhoudt de kroonprins er niet van om het idee van de monarchie te blijven opperen. "Alexander betoogt bij elke gelegenheid wanneer hij de kans krijgt dat een monarchie toch veel mooier en beter zou zijn voor het land."
Lees verder onder de foto.
Alexander wordt dit jaar tachtig en woont momenteel in Belgrado, Servië, in het koninklijke paleis. Hij is van 1972 tot 1985 getrouwd geweest met Maria da Glória van Orléans en Braganza, met wie hij drie kinderen kreeg: erfprins Peter (1980), prins Filip (1982) en prins Alexander (1982). In 1985 hertrouwde Alexander met Katherine Clairy Batis.
Lees ook over:
Onbekende royals: wie is Danica van Servië?
Beeld: © The Royal Family of Serbia / Instagram @princefilipodsrbije @danicakaradjordjevic
Geschreven door
Renée Prenger
