Navigatie overslaan

Gratis inloggen

Praat mee op onze sites, beheer je gegevens en abonnementen, krijg toegang tot jouw digitale magazines en lees exclusieve verhalen.

Door in te loggen bevestig je dat je de Algemene Voorwaarden en Privacyverklaring van de EO hebt gelezen en begrepen.

Hulp nodig?

Check de veelgestelde vragen.

NPO Start
Uitgelichte afbeelding

Zó kwam keizerin Elisabeth aan haar noodlottige einde

18 mei 2025 · 16:00

Update: 18 mei 2025 · 16:00

Op 10 september 1898 blaast keizerin Elisabeth haar laatste adem uit. De op dat moment 60-jarige Sisi wordt vermoord door de Italiaanse anarchist Luigi Lucheni. Dit wil je weten over de aanslag op haar leven.

Het is begin september 1898 en keizerin Elisabeth is (weer) op reis. Na een periode in een kuuroord in Nauheim te hebben doorgebracht, waar ze ook de Duitse keizer Wilhelm II en zijn vrouw Auguste ontmoette, gaat Elisabeth naar Frankfurt en uiteindelijk naar Zwitserland. Het idee is om een paar weken in de omgeving van het Meer van Genève door te brengen, een plek waar Sisi zich goed voelt. Samen met hofdame Irma Sztáray komt Elisabeth aan in het gebied. Haar begeleiders kijken dit met lede ogen aan, want in het gebied wemelt het van de anarchisten. De keizerin wuift deze waarschuwingen meteen weg: "Wat kan mij nu gebeuren," zegt ze.

Sisi's geliefde Genève

Op 9 september, een dag voor de aanslag, is Elisabeth met haar gevolg in Genève. Ze bezoekt die dag barones Rothschild in Pregny, wandelt in de avond samen met haar hofdame Irma door de stad, eet daar een ijsje en koopt een cadeau voor haar geliefde dochter Marie Valerie. 's Nachts slaapt Elisabeth in hotel Beau-Rivage. Het nieuws dat Elisabeth in Genève is, verspreidt zich snel en bereikt ook de Italiaanse anarchist Luigi Lucheni.

Lees verder onder de afbeelding.

Portret van keizerin Elisabeth uit 1865 dat in de privévertrekken van Franz Josef hing. Het haar van Sisi reikte tot haar enkels.

De dodelijke aanslag

Lucheni is eigenlijk naar de Zwitserse stad gekomen om de prins van Orléans om het leven te brengen, maar aangezien zijn route is gewijzigd, loopt hij de prins mis. Dan komt ineens keizerin Elisabeth in zijn vizier. Op 10 september slaat het noodlot toe. In de ochtend doet Elisabeth inkopen en wandelt naar de boot die om 14:30 vertrekt om haar naar het plaatsje Caux te brengen aan de andere kant van het meer. Net voor de steiger werpt Lucheni zich op de keizerin en steekt haar met een scherp voorwerp. Later zal blijken dat het om een scherp geslepen vijl ging die recht in Sisi's hart terechtkwam.

Elisabeth valt door het geweld, maar staat in eerste instantie weer op en rent naar de aangemeerde boot. De verwonding wordt in eerste instantie niet opgemerkt. Aan boord zakt de keizerin in elkaar. Men probeert haar bij bewustzijn te krijgen, maar zonder succes. Sisi komt nog een keer bij zinnen en vraagt: "Wat is er toch met me gebeurd?" Dan verliest ze opnieuw haar bewustzijn. Hofdame Irma maakt de jurk van de keizerin open en ontdekt dan de steekwond. Het schip, dat inmiddels is gaan varen, keert terug naar de haven en Elisabeth wordt direct onder handen genomen door een arts. Maar om 14:40 wordt de keizerin dan toch echt doodverklaard.

Lees verder onder de afbeelding.

Prent uit de Franse krant Le Petit Journal die bericht maakte van de moord op keizerin Elisabeth, 1898.

Na de moord

Al binnen 24 uur wordt er autopsie gedaan op het lichaam van Elisabeth om de doodsoorzaak vast te stellen. Hofdame Irma is getuige van hoe de artsen het hart van Sisi onderzoeken. Op 13 en 14 september ligt Elisabeth opgebaard in een gesloten kist in hotel Beau Rivage, waarna Sisi per trein wordt overgebracht naar Wenen. Op 15 september komt de trein met haar lichaam aan, waar ze wordt opgebaard in de Burgkapelle bij de Hofburg. Daar nemen Franz Joseph en hun dochters Gisela en Marie Valerie afscheid van Elisabeth. Hoewel Sisi aangaf graag op Korfoe begraven te worden, wordt ze op 17 september bijgezet bij het graf van haar zoon Rudolf.

Over Luigi Lucheni

Luigi Lucheni wordt op 22 april 1873 geboren in Parijs. Na zijn geboorte wordt hij naar het weeshuis gebracht, waardoor hij in zijn jeugd bij meerdere pleeggezinnen verblijft. Het is een moeilijke periode voor de jonge Luigi, want zijn pleegouders zijn vooral geïnteresseerd in het geld dat zij voor hem krijgen. Hij mag niet naar school en krijgt weinig liefde. Al vanaf zijn tiende levensjaar werkt hij en als hij twintig jaar oud is, gaat hij in het leger. Luigi is arm en heeft weinig rechten, daarom krijg hij een hekel aan de aristocratie. Zijn interesse in het anarchisme groeit en hij probeert dan de Italiaanse koning Umberto I te vermoorden. Dat mislukt, want hij heeft geen geld om naar Italië af te reizen. Daarom blijft hij in Genève om naar eigen zeggen "een bekend persoon te doden, zodat de kranten hierover zouden berichten."

Lees verder onder de afbeelding.

Luigi Lucheni.

Na de aanslag op Sisi wordt hij al snel gearresteerd. Luigi blijft trots op zijn daad en is blij dat hij hierdoor een beroemdheid is geworden. Zijn straf: een levenslange gevangenisstraf. Tot grote teleurstelling van Luigi, want hij had gehoopt de doodstraf te krijgen. In 1910, twaalf jaar na de aanslag op Elisabeth, hangt hij zichzelf op aan een leren riem in zijn cel.

  • Blauw Bloed – Het leven van Elisabeth

    Op 4 juni en 28 augustus geven we een informatieve lezing over het 'echte' leven van Sisi. Mis het niet!

    Koop hier je kaarten

Beeld: Publiek domein

Meest gelezen

Lees ook

Mis niets van Blauw Bloed

Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief. Je ontvangt eens in de twee weken een persoonlijke nieuwsbrief vol royaltynieuws, tips en exclusieve content in je inbox.

Lees onze privacyverklaring.