Ontdek: De Oranjes en het Muiderslot
Komende zaterdag zendt Blauw Bloed uit bij het Muiderslot in Muiden. Het slot waar prins Floris beschermheer van is, en ook voor de Oranjes een historische plek.
Wie aan het Muiderslot denkt, ziet ridders, jonkvrouwen en schildknapen voor zich. Het is ook een heel oud kasteel: de geschiedenis ervan begint al in de dertiende eeuw. Het is ook een plek die verbonden is met ons eigen koningshuis.
De Oranjes gaan zich in het begin van de 17e eeuw met het Muiderslot bemoeien, vertelt Imre Besanger, werkzaam als historicus en programmeur bij het kasteel. “De drost en baljuw van Muiden, de soort burgemeester, werd de kasteelheer. Die werd aangesteld door de Staten van Holland, maar de stadhouder droeg ze voor. En de stadhouder was altijd een Oranje. Op een aantal momenten hebben zij het slot bezocht.”
Zo is Vader des Vaderlands Willem van Oranje zeer waarschijnlijk op het kasteel geweest. “Het Muiderslot was een tussenstop op de weg naar Amsterdam. Er zijn geen concrete aanwijzingen, maar het kan niet anders dan dat hij een keer is gestopt op het kasteel”, zegt Besanger.
Van zijn zoon prins Maurits weten we wél zeker dat hij op het kasteel heeft gelogeerd, in 1619. Diens opvolger Prins Frederik Hendrik is later van plan om te komen overnachten op het kasteel. Daar hoort een mooie anekdote bij. “Destijds was de beroemde dichter P.C. Hooft kasteelheer in zijn functie als drost van Muiden en baljuw van Gooiland”, vertelt Besanger. “Er zijn brieven bewaard gebleven waarin hij beschrijft hoe hij van plan is Frederik Hendrik te fêteren. Hij versiert het kasteel, laat clavecimbels bezorgen. De bakken met water op de binnenplaats worden gevuld met kreeften en krabben uit de Zuiderzee. Wéken is hij ermee bezig. Maar dan besluit Frederik Hendrik tóch niet naar het kasteel te komen. In een brief schrijft Hooft dan ook hoe teleurgesteld hij hierover is.”
Blauw Bloed
Later in de 17e eeuw komen ook de Friese stadhouders op bezoek, zoals Ernst Casimir van Nassau-Dietz (1573-1632) met zijn vrouw Sophia. Het huidige koningshuis stamt af van deze stadhouders. De Friese stadhouders logeren ook op het kasteel, in dezelfde Prinsenkamer. Die is vernoemd naar de logeerpartij van prins Maurits. “Het is het belangrijkste vertrek van het kasteel, speciaal bedoeld voor de belangrijke gasten”, vervolgt Besanger. Vroeger werd dit de blauwe kamer genoemd, verwijzend naar blauw bloed, dus mensen van adel.”
In de decennia die volgen is het kasteel vooral een plek die gebruikt wordt om Amsterdam te verdedigen. Stadhouder Willem III (1650-1702) stuurt bijvoorbeeld in het rampjaar 1672 zijn oom Maurits van Nassau nog naar het kasteel om ervoor te zorgen dat de vijand Amsterdam niet bereikt.
"Niks aan"
Ook Napoleon weet in de Franse tijd het Muiderslot te vinden, maar die vindt het maar niks, aldus Besanger. “Hij vond het ouwe zooi zonder enkel nut. Daarom maakt hij er een opslag voor munitie van.” Het kasteel komt in verval en als koning Willem I in 1813 aan de macht komt weet hij niet hoe hij de financiën op orde moet krijgen.
Na allerlei afwegingen besluit hij het kasteel te verkopen, omdat het lucratiever is dan restaureren. “Dat stuit op weerstand van de Amsterdamse burgers, zij vinden het een monument dat bewaard moet blijven. Willem I besluit het niet te slopen, maar wil dat een particulier de restauratie op zich neemt. Er komt vervolgens een soort crowdfunding op gang, en de restauratie begint.” Met geld en meubels van Amsterdamse burgers wordt het kasteel opgeknapt, en het Muiderslot is gered.
Het is ook deze tijd dat niemand minder dan de Oostenrijkse keizerin Sissi langs komt op het kasteel. Maar net als Napoleon kan het ook haar niet bekoren. “Ze komt met het trammetje naar het slot, maar vindt het er te koud. Ze vraagt om een glaasje melk, maar omdat ze dit niet hebben op het kasteel duurt het even. Sissi besluit voordat de melk er is maar gewoon weg te gaan.”
Na de restauratie openen Emma en Wilhelmina het Muiderslot weer in 1913. In de jaren die volgen komen de Oranjes af en toe op het slot. Prins Hendrik voor de scouting, koningin Juliana opent er nog eens een tentoonstelling en prinses Beatrix verricht in 2006 de opening van het opnieuw gerestaureerde kasteel.
Beschermheer
Nu is de band met de Oranjes er via prins Floris, de jongste zoon van prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven. Hij is beschermheer van het kasteel, op zijn huwelijksdag met prinses Aimée vond de lunch er plaats.
Dat juist prins Floris beschermheer is, heeft ook met historie te maken: het is de Hollandse graaf Floris V die in de dertiende eeuw de vesting laat bouwen die uiteindelijk het Muiderslot zal worden.
Groene Draeck
Wat natuurlijk óók onlosmakelijk verbonden is met het Muiderslot, is de Groene Draeck. Het privéjacht van prinses Beatrix ligt tegenover het slot aangemeerd in de haven van Muiden. Besanger merkt er met een kwinkslag over op dat de prinses vooral als het stormt, graag naar Muiden komt om te gaan zeilen.
Kijk morgen ook naar onze uitzending bij kasteel Muiderslot! Hierin zie je ook het andere koninklijke nieuws van de afgelopen week. 19.50, NPO2.
Foto's: ANP/Wikimedia/Privécollectie
