Opnieuw reuring over koninklijke kunst en meubilair

Er zijn fouten gemaakt bij de afhandeling van de erfenis van Juliana. De erfbelasting is in 2004 voor een flink deel afgelost met kunstwerken en meubels uit de nalatenschap van de voormalig vorstin. Door gebruik te maken van die speciale kwijtscheldingsregeling van de Belastingdienst zijn de stukken in het bezit gekomen van het Rijk.

Een commissie beoordeelde de kunstwerken voor het Rijk en adviseerde daarbij de voorwerpen van de Oranjes tentoon te stellen. Zembla ontdekte dat zeker twee prominente stukken helemaal niet openbaar zijn. Deze stukken staan ‘gewoon’ in de koninklijke paleizen en zijn zelfs te vinden in de werkkamer van de koning, die helemaal niet openbaar is.

Achter gesloten deuren

In de werkkamer van de koning, op het Paleis op de Dam, hangt één van die stukken die openbaar hoort te zijn. Het gaat om een penschilderij van Willem van de Velde (1633 - 1707) ter waarde van 2,5 miljoen euro. De werkkamer is niet open voor publiek.

Koningin Beatrix heeft toentertijd van minister Plasterk toestemming gekregen om het schilderij daar te laten hangen, tegen de afspraken van de commissie in.

Ook zijn er vijf meubelstukken van koningin Anna Paulowna uit de erfenis van Juliana minder openbaar dan eerst. De malachieten meubels zijn samen een half miljoen euro waard. Ze pronken op dit moment achter de gesloten deuren van Paleis Noordeinde. Slechts een paar dagen per jaar kan het publiek een kijkje nemen. Eerder stonden ze op Paleis Soestdijk dat vaker open is.

Pijnlijke kwestie

In de uitzending van Zembla noemt Steven Braat -  oud-conservator Rijkscollectie van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed - de kwestie “vrij pijnlijk”. Rudi Ekkart was in 2004 als kunsthistoricus betrokken bij de afhandeling van de erfenis van Juliana. Hij reageert verontwaardigd: "Het is niet de bedoeling geweest dat er meubels ergens verborgen in het paleis kwamen te staan."

Volgens de RVD is het geen probleem dat de stukken niet openbaar zijn. Ze zouden door het Rijk zijn verworven “ten behoeve van gebruik in de Koninklijke Paleizen”.

Gedoe

Het is niet de eerste keer dat de koninklijke familie onder vuur ligt als het gaat om kunst en meubels. Musea waren boos toen bleek dat prinses Christina begin dit jaar ruim 6 miljoen euro ving voor een houtskooltekening van Rubens.

Ook in september was er ophef toen bleek dat het koningshuis al dertig jaar lang onterecht een vergoeding ontving voor onderhoud aan meubels die al van de staat zijn. Verder maakte NRC bekend dat de overheid in de jaren 80 miljoenen heeft betaald voor meubels die al staatseigendom bleken te zijn.