Wat is de rol van de koning bij de kabinetsformatie?
De agenda van koning Willem-Alexander leek voor het publieke oog wat leeg de afgelopen weken. Zeker in tegenstelling tot zijn vrouw die het hele land doorreisde voor diverse werkbezoeken. Maar dit betekent niet dat de koning lekker achterover is gaan leunen. Nee, de koning is momenteel erg druk met de kabinetsformatie. Zo is te zien dat hij meerdere lijsttrekkers van politieke partijen uitnodigt. Maar wat is eigenlijk de rol van koning Willem-Alexander bij de kabinetsformatie? We zoeken het voor je uit.
Eind 2023 waren er nieuwe verkiezingen voor de Tweede Kamer en sindsdien worden er veel gesprekken gevoerd achter gesloten deuren om een kabinet te formeren. Ook de koning voert deze gesprekken, maar wat is precies zijn rol?
Rol van de koning bij formatiegesprekken
Als staatshoofd en als lid van de regering en wordt hij regelmatig bijgepraat over het verloop van de kabinetsformatie. Tot 2012 was het staatshoofd de procesleider en benoemde hij de (in)formateur, maar dit is op verzoek van de meerderheid van de Tweede Kamer gewijzigd. De koning heeft officieel geen inhoudelijke rol bij de kabinetsformatie maar is wel betrokken bij het proces. Aan het einde van de formatie benoemt het staatshoofd namelijk de nieuwe bewindspersonen.
Het is dan ook niet gek dat we regelmatig beelden te zien krijgen van gesprekken tussen koning Willem-Alexander en politieke leiders als Caroline van der Plas en Dilan Yeşilgöz. Zo'n hernieuwde kennismaking met fractievoorzitters is gebruikelijk, al wordt informatie over de formatie voornamelijk aan de koning gedeeld door de (in)formateur.
Lees verder onder de foto's.
In de laatste fase van de kabinetsformatie ontvangt de koning de formateur, vaak de beoogd minister-president. Koning Willem-Alexander ondertekent dan de besluiten tot benoeming van de ministers en staatssecretarissen. Zij leggen uiteindelijk nog een eed af aan de koning. De kabinetsformatie is afgerond nadat de bordesfoto is gemaakt op Paleis Noordeinde.
Lees verder onder de foto.
Conclusie
De rol van de koning bij de kabinetsformatie is dus erg klein. De koning is betrokken bij de voortgang van de gesprekken, maar heeft geen invloed op de vorming van het kabinet. De koning wordt overigens direct ingelicht bij de val van een kabinet. Zo moest koning Willem-Alexander deze zomer zijn vakantie afbreken omdat Mark Rutte zijn ontslag als minister-president alleen kan aanvragen bij de koning.
Foto's: ANP
