Van troon tot ballingschap: hoe Albanië als monarchie verdween

Mislukte monarchie

In 1912 werd Albanië onafhankelijk van het Ottomaanse Rijk en kon het zich gaan ontwikkelen als een zelfstandig land. Er woedde echter een onstuimige tijd. In 1914 werd de Duitse prins Wilhelm zu Wied naar voren geschoven als vorst van Albanië. Lang kon hij echter niet van die titel genieten; na zes maanden verliet hij het land. De poging om van Albanië een koninkrijk te maken, leek te zijn mislukt.

Zelfbenoemde koning

In de jaren twintig van de vorige eeuw was er een nieuwe kandidaat die een gooi deed naar de Albanese troon: Ahmet Muhtar Bey Zogu Velika. In 1922 werd hij nog premier van de republikeinse overheid en in 1925 zelfs president, maar Zogu wilde meer dan dat. In de rol van president was zijn machtspositie namelijk niet te garanderen en daarom besloot hij zichzelf tot koning te kronen. Sinds 1 september 1928 ging hij door het leven als koning Zog I.

Lees verder onder de foto.

Op de vlucht

Zog hield er een militaire dictatuur op na en kreeg weinig aanzien van andere Europese vorsten. In 1938 stapte de koning in het huwelijksbootje met gravin Geraldine, een half-Hongaarse en half-Amerikaanse. Een jaar later werden zij ouders van hun enige kind: kroonprins Leka I. De vreugde over de komst van de kleine spruit werd twee dagen na zijn geboorte ruw verstoord door Italiaanse troepen. Zij vielen Albanië binnen op 7 april 1939 en Benito Mussolini nam de boel over. Er zat voor de kersverse ouders niets anders op dan op de vlucht te slaan met hun pasgeboren baby. Ondertussen werd koning Victor Emanuel III, die in Italië al op de troon zat, ook koning van Albanië, al werd dit koningschap internationaal niet door iedereen erkend.

• Vittorio Emanuele: 8 weetjes over het leven van deze controversiële Italiaanse prins

  Vittorio Emanuele: 8 weetjes over het leven van deze controversiële Italiaanse prins

Geen plek

Zog zwierf met zijn gezin door Engeland en kwam uiteindelijk terecht in Cannes. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de monarchistische Albanezen overschaduwd door de communistische partizanen. Toen Zog na de oorlog zijn plek op de troon weer probeerde te bemachtigen, genoot hij weinig steun. De communisten hadden het land uitgeroepen tot Volksrepubliek waarin geen ruimte was voor een koning. Zog kon niet anders dan op 2 januari 1946 officieel afstand doen van de troon, maar zich er helemaal bij neerleggen deed hij niet.

Aanspraak op de troon

Zog bleef aanspraak maken op de troon, maar zonder succes. Hij overleed op 9 april 1961 in Frankrijk. Na zijn dood zette Leka I, Zogs zoon, de strijd van zijn vader voort. Omdat hij de opvolger was, beschouwde hij zich na 1961 als koning van Albanië. Leka leefde in ballingschap, maar hield de hoop om terug te keren naar zijn geboorteland. In 1997 deed hij met een referendum een serieuze poging om de monarchie terug te brengen in het land, maar zonder resultaat. Hoewel het landsbestuur weinig van de zelfbenoemde koning moest hebben, zien sommige Albanezen Leka juist wél als hun vorst.

Lees verder onder de foto's.

Nieuwe kroonprins

Ook Leka zorgde voor nageslacht: uit zijn huwelijk met Susan Cullen-Ward werd zoon Leka II geboren in 1982. Toen Leka I in 2011 overleed aan een hartaanval werd de 'kroonprins' het hoofd van de Albanese koninklijke familie. Ook hij is voorlopig nog niet van plan om zijn titel op te geven.

Aanstaande zaterdag zendt Blauw Bloed een exclusief interview met kroonprins Leka van Albanië uit. Daarin vertelt hij aan onze verslaggever het bijzondere familieverhaal en deelt hij zijn toekomstplannen. Het interview te zien in de uitzending van Blauw Bloed op zaterdag 18 oktober om 20:05 uur op NPO 2.

• Blauw Bloed-gesprekskaartjes

  Wat zou jij posten als je voor een dag het Instagram-account van de koning zou overnemen of wat zou je als eerste doen als je wakker wordt in een paleis? Laat je fantasie de vrije loop met deze vragen en ga in gesprek over de Oranjes en koninklijke kwesties.

  Bestel gratis

Beeld: ANP