Kijkersvraag: waar komt het Wilhelmus eigenlijk vandaan?

Het Wilhelmus stamt uit de tijd dat de Nederlandse republiek in opstand kwam tegen de Spanjaarden onder leiding van Willem van Oranje, de Vader des Vaderlands. Deze opstand staat ook wel bekend als de Tachtigjarige Oorlog en duurde van 1568 tot 1648. Het Wilhelmus is in deze tijd geschreven als een eerbetoon aan Willem van Oranje, het lied is geschreven rond 1570 en dus al honderden jaren oud.

Lees verder onder de afbeelding.

De koning van Hispanje

De koning van Hispanje die in het eerste couplet van het Wilhelmus genoemd wordt, speelt een grote rol in de totstandkoming van het volkslied. Er was veel onvrede tijdens de zestiende eeuw. De Republiek vond dat het werd achtergesteld bij de rest van het Habsburgse rijk, waar de Republiek onderdeel van uitmaakte. Daarnaast werd de Republiek na de Reformatie in de zestiende eeuw overwegend protestants en was de "koning van Hispanje", koning Filips II (1527-1598), katholiek. De opstand stond onder leiding van Willem van Oranje.

De auteur

Wie heeft het Wilhelmus geschreven? Over die vraag wordt een lange discussie gevoerd. Twee namen doen de ronde die het meest waarschijnlijk zijn, die van Filips van Marnix van Sint-Aldegonde en de vlaming Petrus Datheen. Van oorsprong is het Wilhelmus een geuzenlied, wat verklaart waarom de auteur onbekend is. Op het maken van geuzenliederen stond in die tijd de doodstraf.

Lees verder onder de afbeelding.

Van Duitse bloed

Waarom zingen we in het volkslied dat we "van Duitsen bloed" zijn? Het antwoord is eenvoudig: omdat Duitsch in grote delen van de Nederlanden in de 16e en 17e eeuw gewoon "Nederlands" betekent. Nederland als eenheidsstaat zoals we dat nu kennen bestond nog niet. Het is wél zo dat Willem van Oranje geboren was in het huidige Duitsland, in Dillenburg, maar dat is niet de reden dat in het Wilhelmus "Duitsen bloed" genoemd wordt.

Veel coupletten

Het Wilhelmus kent 15 coupletten en is dus een lang lied. De beginletters van alle coupletten vormen samen de naam: Willem van Nassov. Op de meeste gelegenheden wordt het eerste couplet gezongen en soms ook het zesde couplet. Het zesde couplet is een verwijzing naar het vertrouwen op God en wordt graag gezongen en aangehaald door veel christenen.

Officiële volkslied

Hoewel het Wilhelmus al sinds de zestiende eeuw bestaat, is het pas sinds 1932 het officiële volkslied van Nederland. Het wordt beschouwd als het oudste volkslied ter wereld, en de melodie is voor bijna alle Nederlanders zeer herkenbaar. Het Wilhelmus is al jarenlang onderwerp van debat. Zo was er in 2017 een peiling van EenVandaag over het verplicht stellen van lessen over het Wilhelmus op scholen. 55 procent was hier voorstander van. Het eeuwenoude volkslied is dus na al die eeuwen nog steeds populair.

Beeld: ANP