Echte liefde of niet? Dit is het liefdesverhaal van keizer Franz Joseph en keizerin Elisabeth

"Sisi is zo zoet, zo fris. Die heerlijke haarkroon die haar gezicht omrankt. Ze heeft zachte ogen en lippen als aardbeien", zo zegt Franz Joseph tegen zijn moeder, Sophie van Beieren, na hun eerste ontmoeting. Iets waar Ludovika en Sophie allesbehalve blij mij zijn. De twee moeders wilden namelijk Helene en Franz Joseph aan elkaar voorstellen als huwelijkskandidaten. Niet de veel jongere Sisi. De volgende dag doet de keizer meteen een aanzoek, tot grote schrik van Elisabeth. "Ik ben te jong, te onbeduidend. Ik wil zeker alles doen om de keizer gelukkig te maken. Maar zal het mij wel lukken?" zegt zij. In augustus 1853 stemt Elisabeth met de verloving in.

Bruiloft

Na een lange wachtperiode waarin Elisabeth zich volop voorbereidt op het leven aan het Weense hof komt de bruiloft in zicht. Op 24 april 1854 geven Elisabeth en Franz Joseph elkaar het jawoord. De locatie? De Weense Augustinerkirche, de parochiekerk van de Hofburg. Of het de gelukkigste dag van haar leven is? Volgens historici is het antwoord: nee. Sisi moet ernstig wennen aan het leven aan het hof en zou na de huwelijksvoltrekking in tranen zijn uitgebarsten. "Ze is het verschrikte vogeltje in haar nestje", zo schrijft Martin Ros in zijn boek Elisabeth: leven en dood van Sisi. Het afscheid van haar vrije leven in Beieren valt haar zwaar en de realiteit dringt door: dit gaat haar nieuwe leven worden.

Lees verder onder de afbeelding.

Nageslacht

Zorgen voor nageslacht, en vooral mannelijk nageslacht, is nu Elisabeths grootste taak. Na de huwelijksnacht wordt het bed grondig bestudeerd, maar er zijn geen enkele tekenen van de liefdesnacht te vinden. Een romantische huwelijksreis kan Sisi ook wel vergeten. Vanwege de politieke situatie – het is de tijd van de Krimoorlog – rijdt Franz Joseph elke dag van hun liefdesnestje Kasteel Laxenburg bij Wenen terug naar de Hofburg of Slot Schöbrunn. De kersverse keizerin is eenzaam en raakt steeds verder verwijderd van de verliefde gevoelens die zij eerst voor haar man had.

"Elisabeth geeft hem alles, maar niet haar hart", schrijft Martin Ros in zijn boek. En dat terwijl Franz Jospeh jubelt van vreugde. "In werkelijkheid is het huwelijk al in de eerste weken mislukt." Gelukkig raakt Elisabeth in verwachting. Het is een meisje, die de naam Sophie krijgt. In 1856 volgt een tweede dochter: Gisela. Tot het grote verdriet van Franz Joseph en Sisi overlijdt Sophie onverwachts, ze wordt maar twee jaar oud. In 1858 bevalt Elisabeth van de langverwachte troonopvolger: Rudolf.

Lees verder onder de afbeelding.

In 1864 komt hun huwelijk in gevaar. Het stel heeft een meningsverschil over de opvoeding van hun kinderen. Elisabeth eist van haar man dat alles alleen door haar beslist kan worden tot het moment dat zij volwassen zijn. Ook wil ze haar vrijheid terug. Ze dwingt af dat alleen zij bepaalt waar ze woont en leeft en dat alle veranderingen in huis door haar worden bepaald. Franz Joseph gaat akkoord en redt hiermee zijn huwelijk. In 1868 wordt hun laatste kind geboren: prinses Marie-Valerie. Zij krijgt een voorkeursbehandeling van Elisabeth. Sisi noemt haar een geschenk voor Hongarije en voedt haar op in het door haar geliefde land.

Lees verder onder de afbeelding.

De maitresses van Franz Joseph

Franz Joseph heeft in zijn huwelijk met Elisabeth ook een vriendin waar hij hart en ziel mee deelt als Elisabeth op reis is. Elisabeth heeft daar zelf vrede mee, ze is zelfs bevriend met de vrouw in kwestie: Katharina Schratt. Franz Jospeh ontmoet haar in het theater en onderhoudt een warme band met haar, ook als zij trouwt met een andere man. In 1885 groeit de vriendschap uit tot een relatie. Franz Joseph geeft haar cadeaus en zoekt steun bij haar wanneer zijn zoon Rudolf in 1889 overlijdt. Maar dat is niet de enige maîtresse van de keizer. Hij heeft van 1875 tot 1888 een relatie met Anna Nahowski, waarmee hij vermoedelijk zelfs kinderen heeft gekregen.

Lees verder onder de afbeelding.

Echte liefde?

Door de plotselinge dood van keizerin Elisabeth in 1898 eindigt het huwelijk tussen Sisi en Franz Joseph. De keizer is altijd verliefd geweest op zijn vrouw en moet na haar dood zijn weg vinden in het leven zonder haar. Elisabeth had het moeilijk in haar huwelijk en kon in haar leven maar niet wennen aan het strenge protocol aan het Weense hof. Dit vertelt ook Guido Gottenbos, die Franz Joseph vertolkt in de nieuwe musical over Elisabeth.

Beeld: ANP