Kijkersvraag: mogen de Oranjes eigenlijk stemmen?
Vandaag op 22 november 2023 mogen we allemaal naar de stembus om een nieuwe Tweede Kamer te kiezen, maar niet iedereen maakt gebruik van zijn stemrecht. Hoe zit het eigenlijk met ons koningshuis: mogen de Oranjes stemmen? En zo ja, hoe werkt dat dan precies? We zochten het voor je uit.
Net als iedereen die boven de achttien is, heeft het koningspaar stemrecht. Maar daar maken koning Willem-Alexander en koningin Máxima geen gebruik van. De koning moet als staatshoofd onpartijdig zijn en ook Máxima brengt haar stem niet uit. Maar dat betekent niet dat ze zich niet betrokken voelen bij het democratisch proces. Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen, in maart 2021, meldden ze zich aan als vrijwilliger voor een stembureau in de gemeente Den Haag, maar van dat aanbod werd geen gebruik gemaakt. Er waren al genoeg vrijwilligers.
Bewust niet stemmen (of juist wel)
De koning en de koningin gaan bewust dus niet stemmen, maar er zijn ook Oranjes die wél hun stem uitbrengen. Prins Constantijn en prinses Laurentien bijvoorbeeld. Laurentien vertelde in een interview bij WNL in 2017 dat zij en Constantijn gewoon stemmen en daar thuis ook over spreken. Maar welke partij hun stem krijgt, wilde ze niet verklappen.
Lees verder onder de foto.
Hun oudste dochter Eloise werd op 8 juni 2020 achttien jaar. Bij de eerstvolgende verkiezingen voor de Tweede Kamer, in maart 2021 plaatste ze op Instagram een foto van haar stempas.
Zo stemden eerdere vorsten
Koningin Juliana stemde niet in de periode dat ze koningin was. Maar daarna wel én mogelijk daarvoor ook. Op 17 april 1935, werd de 25-jarige prinses Juliana op de dag van de verkiezingen voor de Provinciale Staten gesignaleerd in de buurt van een stembureau.
Lees verder onder de foto.
Koningin Wilhelmina heeft nooit gestemd. Toen haar eens werd gevraagd of ze ging stemmen, antwoordde ze ontkennend. En als ze al zou stemmen dan zou haar stem gaan naar ‘Hadjememaar’, zei ze. Een voorbeeld van Oranje-humor: Hadjememaar was een zwerver en lijsttrekker van de Rapaille Partij die in 1921 in de Amsterdamse gemeenteraad werd gekozen. Vlak voor de verkiezingen werd hij opgepakt wegens openbare dronkenschap en op de dag van de verkiezingen zat hij in de strafkolonie Veenhuizen.
Lees verder onder de foto.
Hoe zit het met prinses Amalia?
Prinses Amalia werd op 7 december 2021 achttien jaar. De eerste verkiezingen die toen volgden waren de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022. Het is niet bekend of Amalia toen haar stem heeft uitgebracht en of ons toekomstige staatshoofd bij de Tweede Kamerverkiezingen gaat stemmen weten we niet – al helemaal niet op wie. Dat blijft vandaag het geheim van Huis ten Bosch.
Foto's: ANP
