Kijkersvraag: wat is een hofpredikant?
Het geloof van de Oranjes wordt zichtbaar tijdens kerkdiensten bij begrafenissen en huwelijken, waar een predikant de leiding heeft. Vaak is dit dezelfde predikant, maar is dit ook de hofpredikant? Jullie vroegen je af wat een hofpredikant is en wat deze rol inhoudt.
Een hofpredikant is een predikant die verbonden is aan het hof en een rol vervult tijdens officiële gelegenheden van het koningshuis. Wie is dat bij het Nederlandse koningshuis? Het antwoord is kort: niemand. Het Nederlandse koningshuis heeft sinds het overlijden van koningin Wilhelmina in 1962 geen eigen hofpredikant meer. Johan Frederik Berkel was de laatste hofpredikant van de Oranjes, hij leidde de uitvaartdienst van koningin Wilhelmina. Koningin Juliana besloot te stoppen met de officiële functie van "hofprediker."
Lees verder onder de foto.
Ontstaan van de functie
De functie van hofpredikant werd jarenlang vervuld door een predikant van de Hervormde Gemeente in Den Haag. Deze predikanten vervullen voornamelijk een publieke rol met het begeleiden van begrafenissen en huwelijken. Ruim 30 hofpredikers hebben het ambt vervuld. Volgens de auteur van het boek Hofpredikers van Oranje, Maarten den Admirant, is de hofpredikant vaak van de dominante religie van die tijd. De Oranjes zijn officieel een protestants koningshuis, lees hier wat koning Willem-Alexander en koningin Máxima geloven.
Stapels correspondentie
Tijdens de doop van prinses Juliana kreeg de hofpredikant J.H. Gerretsen veel kritiek op zijn optreden. Verschillende (oud-)ministers namen het de hofpredikant kwalijk dat hij het complete doopformulier had gelezen en had gesproken over de doop als een begrafenis. Verder is er relatief weinig bekend over de hofpredikers die het koningshuis hebben gediend, op een paar proefschriften na. Volgens Den Admirant liggen er nog wel stapels correspondentie in de archieven die nog niet zijn bestudeerd en een mooi onderwerp zijn voor verder onderzoek.
Lees verder onder de foto.
Huispredikant
De functie van hofpredikant mag dan zijn verdwenen, er zijn de afgelopen decennia wel vaste predikanten geweest die keer op keer terugkwamen bij koninklijke huwelijken of begrafenissen. Onder andere prof. Anne van der Meiden en dominee Carel ter Linden zijn nauw verbonden met de koninklijke familie. Zo leidde Carel ter Linden de uitvaartdienst van prins Claus in 2002 en die van prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld in 2004. Eerder gaf hij catechisatie aan de prinsen Willem-Alexander, Friso en Constantijn. Bekend is dat prinses Amalia met leeftijdsgenoten om de drie weken met dominee Pieter Lootsma sprak over de betekenis van de Bijbel en de invloed daarvan op het westerse denken.
Beeld: ANP
Geschreven door
Arie Benschop
