Waarom heet Prinsjesdag eigenlijk Prinsjesdag?

Elke derde dinsdag van september verzamelen de leden van Het Koninklijk Huis en politici zich in Den Haag voor de Troonrede. Maar waarom heet deze dag eigenlijk Prinsjesdag? Ook leuk om te lezen: tien momenten waarop Prinsjesdag-geschiedenis werd geschreven.

Prinsjesdag anno 2024

Op Prinsjesdag spreekt koning Willem-Alexander in de Verenigde Vergadering van de Staten-Generaal de Troonrede uit. Daarin geeft de regering aan wat de belangrijkste plannen zijn voor het komende jaar. Ook biedt de minister van Financiën de Tweede Kamer de Miljoenennota en de Rijksbegroting aan in dat welbekende koffertje. Dit jaar worden de plannen gepresenteerd door kabinet Schoof. Hoewel in april van dit jaar door de NOS bekend werd gemaakt dat er plannen zijn om van Prinsjesdag een echt volksfeest te maken, lijkt er dit jaar daarvan (nog) geen sprake.

Lees verder onder de foto.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn dit jaar, net als vorig jaar, met dochters prinses Amalia en prinses Alexia aanwezig in Den Haag. De koning en koningin komen samen met de Prinses van Oranje aanrijden in de Glazen Koets. De Gouden Koets is immers nog steeds buiten gebruik vanwege het omstreden linkerpaneel, waarop de koloniën een huldeblijk brengen aan de Nederlandse maagd. Prinses Alexia zit samen met prins Constantijn en prinses Laurentien in een ander rijtuig.

Waarom heet Prinsjesdag Prinsjesdag?

Nu je weet wat we anno 2024 doen op Prinsjesdag is het tijd om de geschiedenis in te duiken. Deze dag kreeg ooit deze naam door de geboorte van Stadhouder Prins Willem V (1748-1806) op 8 maart. In de Patriottische tijd was Prinsjesdag zelfs een van de populairste volksfeesten in ons land. Na het overlijden van de stadhouder werd Prinsjesdag gebruikt om feestelijkheden van andere leden van het Koninklijk Huis te vieren. Pas in 1814 werd Prinsjesdag voor het eerst een politieke aangelegenheid. Dat jaar opende de eerste Oranjevorst (Willem I) op 2 mei de vergadering van de Staten-Generaal.

Lees verder onder de foto.

Waarom valt Prinsjesdag op de derde dinsdag van september?

In de Grondwet staat beschreven op welke dag Prinsjesdag valt. Tegenwoordig is dat de derde dinsdag van september, maar dat is niet altijd zo geweest. Zo viel In de 19e eeuw de opening van de Staten-Generaal eerst op de eerste maandag in november en later op de derde maandag in oktober.

Lees verder onder de foto.

Lees verder onder de foto.

In 1848 verhuisde Prinsjesdag naar de maand september toen de jaarlijkse begroting werd ingevoerd. Dit om de Kamer meer tijd te geven voor de behandeling van de begroting. Sinds 1887 valt Prinsjesdag op een dinsdag in plaats van op een maandag. De Kamerleden die niet in Den Haag woonden, hoefden zo niet meer op zondag te reizen om op tijd bij de opening te zijn en konden genieten van een rustdag.

Lees verder onder de foto.

De locatie van de Troonrede

Van 1815 tot 1904 werd de Troonrede gewoon in de vergaderzaal van de Tweede Kamer uitgesproken. Daarna is deze ceremonie verhuisd naar de Ridderzaal op het Binnenhof in Den Haag. Tijdens de coronacrisis is in 2020 en 2021 een uitzondering gemaakt. Zo sprak koning Willem-Alexander de Troonrede uit vanuit de Grote Kerk in Den Haag. Ook dit jaar vindt de opening van het parlementaire jaar niet plaats in de Ridderzaal, want het Binnenhof wordt kundig gerenoveerd. Daarom spreekt de koning (net als in 2022 en 2023) de Troonrede uit vanuit de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. 

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws omtrent Prinsjesdag 2024? Houd dan onze website goed in de gaten. Volg vooral onze social media-kanalen, waar we de eerste beelden delen van het koningspaar. 

• Gratis digitaal magazine FEEST!

  Lees hier.

  Lees hier

Foto's: ANP