Kijkersvraag: wat doet een commissaris van de Koning?
Je hoort bij belangrijke gebeurtenissen in de provincie regelmatig de functie commissaris van de Koning voorbijkomen. Maar wat doet zo'n commissaris van de Koning eigenlijk en wat heeft dat met koning Willem-Alexander te maken?
De functie commissaris van de Koning dateert uit 1814. Het jaar waarin Willem Frederik van Oranje-Nassau werd ingehuldigd als soeverein vorst der Verenigde Nederlanden. In de eerste grondwet werd het ambt van commissaris van de koning ingevoerd, toen nog onder de naam gouverneur. In 1848 werd de naam veranderd in 'Commissaris des Konings'. In 1983 werd de functietitel officieel commissaris van de Koning en dat is het anno 2025 nog steeds zo. De functie is ooit in het leven geroepen om te voorkomen dat de prille eenheidsstaat door de machtige provinciebesturen werd overgenomen. De commissaris van de Koning (cvdK) kon via deze functie toezicht houden op het provinciaal bestuur.
Wat doet een commissaris van de Koning?
Een commissaris van de Koning is tegenwoordig voorzitter en lid van Gedeputeerde Staten, het dagelijks bestuur van de provincie. Hij of zij is ook voorzitter van de Pronvinciale Staten, maar is daar geen lid van. De taken van een commissaris van de Koning zijn onder te verdelen in Rijkstaken en Provincietaken. Onder de Rijkstaken valt onder andere het contact met Het Koninklijk Huis. Hij of zij begeleidt leden van Het Koninklijk Huis als zij een bezoek brengen aan de provincie en geleidt verzoeken door.
Lees verder onder de foto.
De commissaris van de Koning adviseert ook over de voorstellen voor het verlenen van koninklijke onderscheidingen, predicaten Koninklijk en Hofleverancier en Koninklijke erepenningen. Hij of zij benoemt, herbenoemt of ontslaat tevens een burgemeester. Als rijksorgaan heeft de commissaris de verantwoordelijkheid om advies te geven en te bemiddelen bij bestuurlijke kwesties in gemeenten, vooral wanneer de bestuurlijke integriteit van een gemeente in gevaar is.
Lees verder onder de foto.
Hoe word je commissaris van de Koning?
Elke provincie heeft een commissaris van de Koning, die voor een periode van zes jaar wordt aangesteld. Een commissaris kan daarna weer voor zes jaar herbenoemd worden. “Als je commissaris wil worden, dan schrijf je een brief", zo verklaarde Jaap Smit, oud-commissaris van Zuid-Holland, eerder aan Blauw Bloed. Die brief, geadresseerd aan de koning, kwam op het bureau van de minister van Binnenlandse Zaken. Hierna volgde een sollicitatieprocedure.
Heb je nu zelf een kijkersvraag waar je graag het antwoord op wil weten? Stuur je vraag dan naar blauwbloed@eo.nl en wie weet behandelen we de vraag in deze rubriek.
Geschreven door
Renée Prenger
