De historie van Paleis Soestdijk in Baarn

8 november 2024 · Leestijd 4 min

Wat begon als jachthuis van een Amsterdamse burgemeester, groeide uit tot een koninklijke residentie. Paleis Soestdijk was decennialang hét woonpaleis van koningin Juliana en prins Bernhard. In dit artikel nemen we je mee naar het eeuwenoude paleis.

Jachthuis

Het ontstaan van Paleis Soestdijk ligt rond 1650. Een Amsterdamse burgemeester liet tussen Soest en Baarn een jachthuis bouwen. Al snel werd het buitenhuis een geliefde plek van de Oranjes. De hofstede Zoestdijck werd in 1674 gekocht door stadhouder Willem III, die enorm van jagen hield.

Lees verder onder de foto.

Header afbeelding-6 — Paleis Soestdijk in 1695 (bron: Rijksmuseum).

Franse handen

Ruim honderd jaar later, in 1795, verloor de familie van Oranje het jachtslot. Soestdijk werd een staatseigendom onder de Franse invloed. Enige tijd verbleven er zelfs Franse militairen. In deze periode van de Bataafse Republiek (1795-1806) speelde het Huis van Oranje helemaal geen rol meer.

Jachtslot als cadeau

Toch kwam Soestdijk weer terug bij de Oranjes. In 1815, toen de Fransen weg waren en Nederland een koninkrijk was geworden, kreeg kroonprins Willem II het jachtslot cadeau. De latere koning ontving het vanwege zijn optreden tijdens de veldslagen tegen de Fransen.

Willem II maakte samen met zijn vrouw, de Russische Anna Paulowna van Soestdijk een zomerpaleis. Het paleis werd flink onder handen genomen: er kwamen twee karakteristieke zijvleugels bij en alles werd in empirestijl ingericht. Ook generaties na hen kwamen graag naar Soestdijk in de zomermaanden, waaronder koningin-regentes Emma. Zij kreeg voor haar zeventigste verjaardag (1928) een bijzonder cadeau: elektrisch licht op het paleis.

Lees verder onder de foto's.

ANP-314653012 — De witte eetzaal is verder ingericht door Anna Paulowna en Emma.

ANP-302106819 — De zijvleugels van het paleis zijn er in de periode van Willem II en Anna Paulowna bijgebouwd.

ANP-301860562 — Drie generaties Oranje-koninginnen op het bordes van Soestdijk: Emma, Wilhelmina en Juliana.

Permanente bewoning

Pas vanaf 1937 werd Paleis Soestdijk permanent bewoond. Na hun huwelijk namen toen nog prinses Juliana en prins Bernhard intrek in het paleis. Ook zij kregen een cadeau ten behoeve van hun nieuwe woning. Als nationaal huldeblijk kreeg het paleis centrale verwarming en een modern appartement aan de achterzijde.

Lees verder onder de foto's.

ANP-308998060 kopie — De nieuwe bewoners van Soestdijk: prinses Juliana en prins Bernhard. Koningin Wilhelmina staat ook op het bordes (1937).

ANP-308998111 kopie 2 — Soestdijk heeft ook een eigen sportpark met tennisbaan en zwembad.

Duitse inval

In de eerste jaren van het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernhard, werden de prinsessen Beatrix en Irene geboren op Soestdijk. Toen in 1940 de Duitsers Nederland binnenvielen, vertrok het prinselijk gezin naar het buitenland. Wederom verbleven er buitenlandse militairen in het paleis. Deze keer waren dat Duitse officieren.

Lees verder onder de foto.

ANP-302108335 — De geboorte van prinses Irene op Paleis Soestdijk. Haar ouders en zusje prinses Beatrix kijken toe (1939).

Koninklijke residentie

Na de bevrijding keerde het gezin, met de in Canada geboren prinses Margriet, terug naar Paleis Soestdijk. Daar werd in 1947 ook prinses Christina geboren. Soestdijk werd in 1948 een koninklijke residentie toen prinses Juliana haar moeder Wilhelmina opvolgde als koningin.

Lees verder onder de foto.

ANP-494267533 — De prinsesjes Beatrix, Irene, Margriet en Marijke, later Christina, aan de armen van haar moeder Juliana.

Koninginnedag

De defilés die op Koninginnedag werden afgenomen, staan in veel geheugens gegrift. Op Juliana's eigen verjaardag, 30 april, kwamen veel Nederlanders langs op Paleis Soestdijk om de koningin te feliciteren. Op het bordes stond de hele koninklijke familie te zwaaien en namen bloemen en cadeaus aan van de bezoekers. Ook de verlovingen van de prinsessen werden op Soestdijk bekendgemaakt.

Lees verder onder de foto's.

ANP-374059089 — 1965: Bekendmaking van de verloving van Beatrix en Claus op Paleis Soestdijk.

ANP-371945407 — Het laatste koninginnedagdefilé (1980).

Rijksbezit

De onderhoudskosten van het paleis rezen voor koningin Juliana de pan uit. Daarom werd Soestdijk in 1971 voor een bedrag van 4,2 miljoen gulden verkocht aan de Nederlandse Staat. In 1980 volgde prinses Beatrix haar moeder op, waarna zij met haar gezin verhuisde naar Paleis Huis ten Bosch in Den Haag. Juliana en Bernhard mochten wel op Soestdijk blijven wonen, zoals is afgesproken tijdens de verkoop. Dat gebeurde ook, tot zij in 2004 allebei overleden.

Lees verder onder de foto's.

ANP-371944951 — Juliana en Bernhard (1986).

ANP-301054492 — In 2004 overlijden zowel prinses Juliana (maart) als prins Bernhard (december). Op het bordes van Soestdijk worden bloemen gelegd voor de overleden koningin.

Nieuwe eigenaar

Na het overlijden van de laatste bewoners Juliana en Bernhard, stond Soestdijk leeg. Het paleis werd af en toe opengesteld voor publiek en ondertussen ging het Rijk op zoek naar een nieuwe bestemming. Sinds december 2017 heeft Paleis Soestdijk, na een uitgebreide selectieprocedure, een nieuwe eigenaar. Bezoekers kunnen wandelen door de paleistuinen van het landgoed en er worden tentoonstellingen georganiseerd.

Lees verder onder de foto.