Zo overleefde de Oranje dynastie na het overlijden van stadhouder Willem III
In de vierde aflevering van het Verhaal van Nederland - Oranje Nassau staan meerdere personen centraal. Het begint bij het overlijden van stadhouder Willem III, dat een hoop uitdagingen met zich meebrengt. Wat gebeurt er daarna met de Oranje dynastie? We vertellen het je in dit artikel.
In 1702 overlijdt de achterkleinzoon van Willem van Oranje, stadhouder Willem III. Op dat moment heeft Willem erg veel macht; hij is getrouwd met de Britse Mary Stuart II en is zelfs koning van Engeland, Ierland en Schotland. Maar wanneer hij overlijdt na een val van een paard, laat hij geen kinderen achter en houdt de Oranje dynastie in mannelijke lijn op te bestaan. Willem III had in zijn tijd als stadhouder veel macht naar zich toegetrokken en na zijn overlijden besluiten de afgevaardigden van de Republiek dat het anders moet. Voortaan houden ze de macht bij zichzelf en ze stellen geen stadhouder meer aan, behalve in de noordelijke gewesten Friesland en Groningen. Daar is Johan Willem Friso van Nassau-Dietz al de stadhouder. Hij is de achterneef van Willem III en stamt uit de tak Nassau-Dietz waarvan de broer van Willem van Oranje, Jan van Nassau, de stamvader is.
Lees verder onder de foto.
Het einde van de Oranjes?
Met de dood van stadhouder Willem III houdt de mannelijke lijn van het Huis van Oranje-Nassau dus op met bestaan. Een vervelende situatie voor de familie die het voortbestaan van de dynastie erg belangrijk vindt. Maar gelukkig heeft de familie een plan B. Om uitsterven te voorkomen hebben ze ervoor gezorgd dat wanneer er één familielijn uitsterft, zoals in dit geval de Oranjes, andere takken van de familie mogen opvolgen. In dit geval biedt de Friese tak met aan het hoofd de jonge Johan Willem Friso van Nassau-Dietz (1687-1711) zich aan om de Oranje dynastie voort te zetten.
Johan Willem Friso van Nassau-Dietz
Johan Willem Friso krijgt na het overlijden van stadhouder Willem III de titel Prins van Oranje. Zijn vader is Hendrik Casimir II van Nassau-Dietz, maar de namen van zijn grootmoeders komen je wellicht wat bekender voor. Zij zijn Albertine Agnes en Henriëtte Catharine, beiden dochters van Frederik Hendrik van Oranje en Amalia van Solms. In 1709 trouwt de dan 22-jarige Johan Willem Friso met Maria Louise van Hessen-Kassel (1688-1765). Het stel krijgt twee kinderen: Anna Charlotte Amalie en Willem.
Zoon Willem wordt geboren na het overlijden van Johan Willem Friso, want door een ongeluk op het Hollands Diep sterft de erfgenaam van Nassau-Dietz al op 24-jarige leeftijd. Op 25 februari 1712, ruim zeven maanden na zijn dood, wordt Johan Willem Friso bijgezet in de Jacobijnerkerk in Leeuwarden.
Lees verder onder de foto.
Stadhouder Willem IV (1711-1751)
De enige zoon van Johan Willem Friso, Willem Karel Hendrik Friso (Willem IV) volgt zijn vader op. Hij wordt bij zijn geboorte stadhouder van Friesland, maar niet van de andere gewesten. Die verkeren op dat moment in het Tweede Stadhouderloze Tijdperk. Door een val in zijn jeugd is Willem vaak ziekelijk. In 1734 trouwt hij na lange onderhandelingen met Anna van Hannover, een Engelse prinses. Samen krijgen ze drie kinderen: Carolina, Anna en Willem Batavus (de latere erfstadhouder Willem V). In 1747 eindigt het Tweede Stadhouderloze tijdperk voor alle gewesten van de Verenigde Provinciën en wordt Willem IV uiteindelijk erfstadhouder der Verenigde Nederlanden. Hij noemt zichzelf ook Prins van Oranje-Nassau, een titel die anno 2024 nog steeds wordt gebruikt door de koninklijke familie.
Lees verder onder de foto.
Omdat de gezondheid van Willem IV hem steeds meer parten gaat spelen is Anna van Hannover de eerste stadhoudersvrouw die ook formele politieke macht in handen krijgt. Op 22 oktober 1751, de dag dat haar echtgenoot overlijdt, wordt Anna van Hannover door de Staten-Generaal benoemd tot ‘Gouvernante der Nederlanden en Vooghdesse’. Vanaf dat moment is het haar taak om de Republiek als eminent hoofd voor te staan, en het stadhouderschap te beschermen tot het moment dat haar zoon Willem V (1748-1806) meerderjarig wordt.
Lees verder onder de foto.
Stadhouder Willem V (1748-1806)
Op 8 maart 1748 wordt Willem V geboren als zoon van Willem IV en Anna van Hannover. Hij is als enige zoon de volgende erfstadhouder van der Verenigde Nederlanden. Door zijn jonge leeftijd wordt hij vooral door zijn moeder Anna opgevoed. Zo krijgt hij zijn verzamelwoede met de paplepel ingegoten. Hier lees je meer over deze verzamelprins. Net als zijn vader valt Willem op jonge leeftijd ongelukkig. Door deze val van een paard krijgt hij een pruillip en loopt hij mank.
Lees verder onder de foto.
In 1766 wordt hij officieel meerderjarig verklaard en volgt hij zijn vader op als erfstadhouder van der Verenigde Nederlanden. Op 4 oktober 1767 trouwt Willem V met Wilhelmina van Pruisen (1751-1820). Samen krijgen ze vijf kinderen waarvan er drie de volwassen leeftijd bereiken: Louise, Frederik en Willem. Hun oudste zoon Willem zal uiteindelijk de eerste koning der Nederlanden worden.
Meer lezen over de Nederlandse geschiedenis? Lees dan hier het verhaal van Willem van Oranje en het verhaal van Filips Willem, de prins die door de Spanjaarden ontvoerd werd.
